Digitale technologie en AI ten dienste van het architectonisch werelderfgoed

Van de wederopbouw van de Notre Dame in Parijs tot de digitalisering van de Egyptische piramiden en de observatie van monumenten in oorlogsgebieden: digitale technologie en kunstmatige intelligentie (AI) zorgen voor een revolutie in het behoud van werelderfgoed.

Moest de architect Eugène Viollet-Le-Duc (1814-1879) in de 19e eeuw handmatig metingen verrichten of grote hoeveelheden gipsafgietsels maken om de Notre-Dame te restaureren, nu hebben erfgoedexperts toegang tot zeer nauwkeurige digitale replica's van dit gotische meesterwerk, dat in 2019 door brand werd verwoest.

Dankzij beelden die met drones zijn vastgelegd en metingen met laserscanners, "geeft het 3D-model het monument en al zijn vervormingen en onvolkomenheden nauwkeurig weer, net als een röntgenfoto van het menselijk lichaam", vertelde Frédéric Gourdet van het Franse bedrijf AGP (Art graphique & Patrimoine), opgericht in 1994 en een pionier op het gebied van digitale technologieën voor cultureel erfgoed, aan AFP.

In het geval van Notre Dame ‘konden we de situatie vóór en ná de brand vergelijken, een goudmijn’, voegt hij toe.

AGP, dat vóór de brand metingen aan de structuur had verricht, scande de dag na het incident een groot deel van de kathedraal en een paar weken later de hele kathedraal.

– “Digitale tweeling” –

De ontwikkeling van een "digitale tweeling van de kathedraal, of intelligent 3D-model, maakte de diagnose, studie en reconstructie van het gebouw mogelijk dankzij de productie van grafische, metrische en structurele documenten met betrekking tot de verzwakte structuren", legt Gourdet uit.

Deze digitale tweeling, die onmisbaar is voor het plaatsen van steigers en het positioneren van kranen, maakte het ook mogelijk om de windweerstand van de torenspits van de kathedraal te bestuderen, legt Emmanuel di Giacomo uit, hoofd van Building Information Modeling en kunstmatige intelligentie bij Autodesk, de Amerikaanse partner van AGP voor het Notre Dame-project.

"Dankzij generatieve AI (die content produceert) konden we het hele projectontwikkelingsproces simuleren, wat ons veel tijd bespaarde en voorstellen opleverde", zegt hij.

Zo werd bijvoorbeeld elk van de 189 gewelven van de kathedraal digitaal nagebouwd, evenals de structurele elementen die per schip over de Seine werden vervoerd. Deze konden vervolgens als een soort gigantische Lego-blokjes worden gerangschikt en in elkaar gezet, volgens een strikte volgorde, legt hij uit.

Het Amerikaanse softwarebedrijf, dat meewerkt aan de ontwikkeling van apparatuur voor de Olympische Spelen van 2028 in Los Angeles, zet volgens de expert in op innovatieve oplossingen waarbij "bestaand erfgoed wordt gerestaureerd in plaats van nieuwe bouwwerken te bouwen".

– Piramides, basilieken en moskeeën –

Het gebruik van AI zorgt ook voor een ‘revolutie’ in het werk van het Franse bedrijf Iconem, dat ‘de eerste scan met hoge resolutie van de Egyptische piramiden van Gizeh’ maakte, aldus medeoprichter Yves Ubelmann.

“We gebruiken AI om grootschalige berekeningen uit te voeren en de werkelijkheid te herstellen zoals die is, of die nu is aangetast of niet. Dat vormt de basis voor het reconstrueren van de vroegere staat van monumenten en historische erfgoedlocaties”, zegt hij.

“Het is ook een zeer waardevol wetenschappelijk instrument voor het behoud, beheer en de bescherming van artistiek en architectonisch erfgoed”, voegt hij toe.

Iconem heeft de Sint-Pietersbasiliek in Rome, inclusief de Romeinse necropolis, volledig gereconstrueerd en daarmee onderwerp van een meeslepende tentoonstelling.

Het bedrijf creëerde ook een virtueel model van de eerste archeologische site van Angkor in Cambodja, die het publiek kan bezoeken in een museum dat naar verwachting in 2026 de deuren opent in Siem Reap.

In oorlogsgebieden digitaliseerde het bedrijf de Al-Nuri-moskee in Mosul, Irak, die in 2017 afbrandde en later in samenwerking met UNESCO werd gerestaureerd, evenals de archeologische vindplaats Palmyra, de stad Aleppo, Syrië, en Beiroet (Libanon), "gebieden waarvan de gegevens dreigden te verdwijnen", legt Ubelmann uit.

Tegenwoordig, voegt hij toe, “worden AI-programma’s getraind om gebieden te identificeren die beschermd moeten worden” dankzij satellietbeelden.

Volgens de medeoprichter van Iconem zijn er onlangs plunderingen van archeologische vindplaatsen geconstateerd in Noord-Afghanistan.

ls/es/jvb/pb/aa/fp