Silopor, het bedrijf dat al 25 jaar in liquidatie verkeert

Het proces wordt complexer omdat de afronding van de liquidatie van Silopor samenvalt met het einde van de concessieovereenkomst met APL. De concessieregels blijven van kracht, maar in plaats van dat Silopor zijn verplichtingen nakomt, zal de Staat, via het Directoraat-Generaal van de Schatkist, zijn verantwoordelijkheid nemen.

Dit wordt bevestigd in een advies waartoe Observador toegang had, op verzoek van de liquidatiecommissie van het bedrijf Eduardo Paz Ferreira e Associados, over de “definitie, afbakening en bestemming van de activa van Silopor”. Hieruit volgt dat, gelet op de bepalingen van de concessieovereenkomst, de activa die als essentieel voor de activiteiten van de onderneming worden beschouwd, moeten terugvloeien naar APL.

In het concessiecontract dat in 1995 met APL werd gesloten, werd “bepaald dat aan het einde van de concessieperiode de activa waaruit de concessiehouder bestaat, zouden terugkeren naar APL”. En “de activa waaruit de concessie-instelling bestaat, zijn alle activa die onmisbaar blijken voor de adequate ontwikkeling van de verleende activiteiten, ongeacht of de verwerving ervan vóór of na het sluiten van de overeenkomst heeft plaatsgevonden”.

Omdat Silopor in liquidatie is, moeten de activa via het Directoraat-Generaal van de Schatkist worden overgedragen aan de aandeelhouder van de staat, zo staat in het advies. Het advies dateert van vóór het besluit waarin werd bepaald dat de ‘vestiging’ van de concessie zou worden overgedragen aan een nieuw door APL op te richten vennootschap.

Volgens Eduardo Paz Ferreira and Associates wordt er ook een waarschuwing afgegeven. “Het is echter van belang om ervoor te zorgen dat de continuïteit van de dienstverlening die momenteel door SILOPOR wordt verleend, voldoende gewaarborgd blijft” tussen het einde van de concessie en de toekenning aan een nieuwe entiteit. Anders zouden er “ernstige moeilijkheden voor de nationale economie kunnen ontstaan, mocht er een situatie van discontinuïteit of onderbreking van de activiteiten ontstaan, wat aanbeveelt dat er zo snel mogelijk een strategie voor risicobeheersing wordt opgesteld”.

Volgens hetzelfde document “lijkt er geen twijfel over te bestaan ​​dat de gebouwen en constructies die zijn geïnstalleerd in de haventerminals van Beato en Trafaria en die worden gebruikt voor de Silopor-activiteiten, naast activa van de concessiehouder die voor de concessie worden gebruikt, ook activa zijn die deel uitmaken van de concessie-instelling”. Datzelfde gebeurt niet, concluderen deskundigen, met ‘gebouwen en constructies die zijn ontworpen voor een puur administratieve activiteit die kan plaatsvinden in het concessiegebied of op een andere locatie.

In het advies wordt ook benadrukt dat zowel APL als Silopor onder toezicht staan ​​van het Ministerie van Financiën, “wat betekent dat eventuele meningsverschillen altijd via toezichthoudende kanalen kunnen worden opgelost”.

Een bedrijf dat winst maakt

Ondanks de liquidatieperiode van 25 jaar is Silopor nooit volledig gestopt met opereren. En het is al zeker tien jaar winstgevend. In het meest recente verslag en de jaarrekening over 2023 rapporteerde het bedrijf een nettowinst van 5,45 miljoen euro, “het hoogste resultaat in de geschiedenis van het bedrijf ”. De omzet bedroeg dat jaar 22 miljoen euro , een groei van 12% ten opzichte van het jaar ervoor.

Alleen al in Lissabon loste Silopor in 2023 2,5 miljoen ton graan, voornamelijk maïs, sojabonen, tarwe en gerst, waarmee het in deze haven een marktaandeel van 75% veiligstelde. Ze kwamen vooral uit Brazilië, Oekraïne, Frankrijk en Letland.

In Lissabon concurreert Silopor met de bulkvoedselterminal in Palença, die door de haven van Lissabon aan Sovena is gegund. Hier worden ook schepen gelost die granen en oliehoudende zaden vervoeren, die bestemd zijn voor de consumptie van het bedrijf dat merken als Oliveira da Serra en Fula bezit. Voor de opslag van bulkvoedsel in Lissabon is er ook de Alhandra-terminal, die in concessie is gegeven aan Iberol, maar die, omdat deze stroomopwaarts van de Taag ligt, granen ontvangt van de Silopor-terminal in Trafaria.

Op nationaal niveau bedraagt ​​het marktaandeel van Silopor 49,3%. Dat percentage lag al hoger (53% in 2022), maar er is nu meer concurrentie uit Aveiro, waar meer in is geïnvesteerd, en uit Setúbal, dat dit soort producten weer is gaan afstoten.

Silopor heeft in zijn verslagen en jaarrekeningen van de afgelopen 10 jaar herhaaldelijk gewaarschuwd voor het gebrek aan opslagcapaciteit "in de meeste Iberische havens" en het gebrek aan havens in Portugal, anders dan Trafaria, die grote schepen kunnen ontvangen, hetzij omdat het geen diepwaterhavens zijn, omdat ze niet over de nodige losapparatuur beschikken (zoals Sines), hetzij omdat de eindgebruikers zich buiten het respectieve ' achterland ' bevinden, dat wil zeggen het invloedsgebied van de haven.

In het meest recente rapport vestigde het bedrijf de aandacht op de waarde van het "groot onderhoud" dat is uitgevoerd, met name in Trafaria, en dat in 2023 de 1,5 miljoen euro overschrijdt. En liet een waarschuwing achter. “Een deel van het zware materieel van Silopor bevindt zich in de laatste fase van zijn levensduur en daarom is er groot onderhoud uitgevoerd, waardoor deze limiet is verlengd.”

Naast deze investeringen zijn er ook andere investeringen gedaan, zoals in computerisering, een gebied waarin het bedrijf in 2023 bijna 500 duizend euro heeft uitgegeven, “om de huidige en toekomstige operationele werking van de faciliteiten te behouden”. Het bedrijf benadrukt dat het “alle reparatiekosten” uitsluitend heeft betaald met “geld dat vrijkomt door zijn activiteiten”. En dat “het nog steeds geen schulden heeft bij de bankensector of bij leveranciers die de normale betalingstermijn overschrijden”.

De staatsbegroting voor 2025 benadrukt de "goedkeuring van de herziening van het activiteitenplan en de begroting van SILOPOR voor 2024, waardoor dit bedrijf de investeringen en onderhoudsinterventies kan uitvoeren die de veiligheid en de werking van de terminals al lang vereisen, evenals de oplossing van alle hangende arbeidsgerelateerde kwesties".

Volgens wat Observador heeft vernomen, was er sprake van een investering in de opslagcapaciteit van de silo's van Trafaria. Deze zou horizontaal zijn en niet verticaal zoals de huidige silo's. Uiteindelijk ging het niet door, omdat de vergunning van de toezichthouder ontbrak vanwege de liquidatiesituatie.

In antwoord op een vraag van de PCP in september vorig jaar over het garanderen van de rechten van Silopor-werknemers, zegt het ministerie van Financiën dat het de liquidatiecommissie heeft opgedragen om "een evaluatie van het activiteitenplan en de begroting voor 2024 voor te bereiden, waarin de werkzaamheden en interventies worden overwogen die als urgent en onvermijdelijk worden beschouwd om de veiligheid van personen en goederen en de activiteit van de terminals volledig te waarborgen, evenals de toereikendheid van het personeel, waarbij altijd rekening wordt gehouden met de richtlijnen van de staatsbedrijfssector". Het bedrijf kreeg toestemming om de investeringen in 2024 met 220% te verhogen tot 1,3 miljoen euro. En 3,4 miljoen euro wordt besteed aan interventies die als urgent worden beschouwd.

Werknemers willen 75 jaar concessie

In recente rapporten heeft de liquidatiecommissie haar “bezorgdheid” uitgesproken over de toekomst van Silopor, “of liever gezegd, de toekomst van de dienstverlening die momenteel door Silopor wordt verleend en die essentieel is voor de voedselvoorziening van het land”. Hij zegt, “zonder enige onzin”, dat hij “geen entiteit op de nationale markt ziet die is uitgerust, noch qua opslag-, noch qua loscapaciteit op locaties met de nodige financiële middelen, die Silopor zou kunnen vervangen”. Ook wordt er geen melding gemaakt van ‘enige publieke of private entiteit aan wie de exploitatie van genoemde apparatuur kan worden overgedragen’. En hij betoogt dat, welk model er ook gekozen wordt voor de toekomst van Silopor, “het een lange ontwerp- en aanpassingsperiode zal hebben”, en dat het onmogelijk is om het te ontwerpen vóór juni.

De onzekere toekomst van Silopor zorgde voor onrust onder de werknemers. Het wetsontwerp dat het einde van de liquidatie van Silopor bepaalt, stelt dat “het behoud van alle contractuele en verworven rechten van de werknemers gegarandeerd is, namelijk beloning, anciënniteit, professionele categorie en functionele inhoud en verworven sociale voordelen, evenals de bedrijfsovereenkomst van Silopor, SA, voor een periode van vijf jaar vanaf de datum van ondertekening van het concessiecontract”.

Eind 2023 telde het bedrijf 78 vaste medewerkers en zes tijdelijke medewerkers . In het rapport en de jaarrekening van 2023 stelt Silopor dat het “werknemers heeft vervangen die met pensioen zijn gegaan via tijdelijke contracten, zoals bepaald door superieuren”. Maar de waarheid is echter dat sommige werknemers die in de loop der jaren op basis van een tijdelijk contract zijn aangenomen, de wettelijke termijnlimiet voor hun dienstverband hebben bereikt. In 2023 waren 17 van deze werknemers geïntegreerd in de beroepsbevolking.

In het eerdergenoemde antwoord van het Ministerie van Financiën aan het PCP inzake werknemersrechten stelt het ministerie dat het de liquidatiecommissie “heeft aangespoord” om “te voldoen aan de wettelijke vereisten die van toepassing zijn op de inhuur van 16 tijdelijke werknemers, alsmede op de omzetting van de vijf tijdelijke contracten in arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd”. Vergeleken met 2023 kon Silopor haar personeelsbestand met 20% laten groeien en de kosten met 8,4%.

Werknemers pleiten voor een andere oplossing voor het bedrijf. Zij willen dat Silopor zijn activiteiten voortzet en dat de liquidatiewet wordt ingetrokken. Dit is het standpunt van de Portugese vakbond voor handels-, kantoor- en dienstverleningspersoneel (CESP), die de werknemers van Silopor vertegenwoordigt. Zij stellen ook dat “het concessiecontract voor de exploitatie in de haventerminal” met APL verlengd zou moeten worden van de huidige 30 jaar naar de wettelijk toegestane limiet van 75 jaar, en “vergelijkbaar met wat al is gebeurd met andere bedrijven die actief zijn in haventerminals in Portugal”.

"Volgens informatie van de liquidatiecommissie is de schuld sinds eind 2017 volledig afgelost", zegt Célia Lopes, directeur van CESP, tegen Observador. "Als er geen schulden zijn, is er geen reden voor liquidatie. Deze strategische sector mag niet geprivatiseerd worden." Maar alles wijst erop dat dat wel zal gebeuren. Bijna 30 jaar nadat de beslissing werd genomen.