NCBR wspiera urzędników w zamawianiu technologii, których jeszcze nie ma

• Projekt "Innowacyjne zamówienia publiczne" potrwa do 2029 roku.
• Zamówienia przedkomercyjne, w odróżnieniu od klasycznych przetargów, nie podlegają przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych.
• Model ten zakłada również pełne finansowanie fazy badawczo-rozwojowej przez NCBR, co oznacza brak ryzyka finansowego po stronie instytucji publicznej.

W tradycyjnym modelu zamówień publicznych instytucje ogłaszają przetargi na konkretne, istniejące już produkty czy usługi. Innowacyjne zamówienia odwracają tę logikę: nie zamawia się gotowego rozwiązania, lecz usługę jego opracowania. To podejście, choć wciąż rzadko stosowane w Polsce, staje się kluczowe w kontekście wyzwań takich jak transformacja energetyczna czy cyfryzacja usług publicznych.

Innowacyjne zamówienia publiczne to takie podejście, w którym zamawiamy rozwiązanie, którego jeszcze nie ma na rynku albo samo opracowanie takiego rozwiązania czy technologii - tłumaczy Katarzyna Lenart z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Jak dodaje, wśród trybów innowacyjnych zamówień publicznych, warto zwrócić uwagę na dwa tryby realizacji: partnerstwo innowacyjne oraz zamówienia przedkomercyjne. Te drugie, choć obecne w europejskim systemie prawnym od 2007 roku, w Polsce wciąż są niszowe.

PCP - nowe narzędzie w rękach administracji

Zamówienia przedkomercyjne, w odróżnieniu od klasycznych przetargów, nie podlegają przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych. Są realizowane w kilku etapach, zaczynając od opracowania koncepcji i dokumentacji, aż po prototyp i demonstrację. Po każdym etapie liczba wykonawców się zmniejsza - pozostają ci, którzy wykazali się najlepszymi rezultatami.

To podejście nie tylko sprzyja konkurencyjności, ale też pozwala wybrać najbardziej obiecujące rozwiązania. W kolejnych etapach pracują już tylko najlepsi wykonawcy - podkreśla Lenart.

Model wsparcia NCBR zakłada również pełne finansowanie fazy badawczo-rozwojowej przez agencję, co oznacza brak ryzyka finansowego po stronie instytucji publicznej.

NCBR pomoże przy trudnych początkach

W Polsce barierą do szerszego stosowania innowacyjnych zamówień często okazuje się brak wiedzy i doświadczenia. Instytucje nie wiedzą, jak prawidłowo opisać swoje potrzeby czy przeprowadzić cały proces.

- Instytucje mogą oczywiście szukać pomocy w Europie, na przykład korzystając z European Assistance for Innovation Procurement albo programu Spin4EIC, ale my jako NCBR chcemy również aktywnie wspierać polskich zamawiających. Mamy doświadczenie, którym możemy się podzielić - wskazuje Lenart.

Dlatego w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki powstał projekt "Innowacyjne zamówienia publiczne", który potrwa do 2029 roku. Jego celem jest realizacja co najmniej 15 przedsięwzięć opartych na modelu PCP - zawsze we współpracy z konkretnymi instytucjami sektora publicznego.

Rozmowa została zrealizowana podczas XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego.