NASA stworzy najbardziej kolorową, trójwymiarową mapę nieba

Start misji SPHEREx zaplanowano na piątek 28 lutego. Podczas misji statek kosmiczny przeskanuje niebo cztery razy w ciągu dwóch lat, rejestrując każdy punkt w widmie podczerwieni obejmującym 102 różne kolory. Dzięki temu powstanie zbiór danych o wiele bardziej szczegółowy niż jakakolwiek mapa nieba, jaka kiedykolwiek powstała.

„Będziemy obserwować wszystko na niebie i zmierzymy widmo każdego piksela” – powiedział Olivier Doré, astrofizyk z Jet Propulsion Laboratory NASA. „Będziemy badać wszystkie obiekty, czy to komety, planety, gwiazdy czy galaktyki” – powiedział.

Nazwa SPHEREx pochodzi od angielskiego wyrażenia „Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer” (spektrofotometr do historii wszechświata, epoki rejonizacji i eksploracji lodów). Misja ma trzy główne cele:

1. Zrozumienie, jak wyglądał wszechświat tuż po Wielkim Wybuchu.
2. Obliczanie całkowitej ilości światła emitowanego przez wszystkie galaktyki.
3. Identyfikacja wody i innych składników niezbędnych do życia w Drodze Mlecznej.

Analizując zmiany światła w miarę rozszerzania się wszechświata, SPHEREx będzie w stanie określić odległość, z jaką znajdują się źródła światła, i czy oddalają się one od nas. Do końca misji zostanie stworzona gigantyczna mapa 3D obejmująca około 450 milionów galaktyk.

Mapę tę można wykorzystać do przetestowania teorii inflacji kosmicznej (nagłego rozszerzenia się wszechświata), która prawdopodobnie miała miejsce tuż po Wielkim Wybuchu. Analizując sposób rozmieszczenia galaktyk we wszechświecie, można dowiedzieć się, czy mamy tu do czynienia z prostym modelem ekspansji, czy też nieznanymi czynnikami fizycznymi.

Ponadto dane SPHEREx można wykorzystać do obliczenia całkowitej ilości światła we wszechświecie. Określenie źródła światła emitowanego przez galaktyki i jego zmian w czasie może dostarczyć ważnych wskazówek na temat historii wszechświata.

SPHEREx podejmie również próbę wykrycia wody i innych związków organicznych, co pozwoli zbadać możliwość istnienia życia w Drodze Mlecznej. Dzięki badaniu składników takich jak lód wodny, dwutlenek węgla i tlenek węgla w obłokach molekularnych, w których tworzą się gwiazdy, możliwe będzie zrozumienie, czy pierwiastki te zostały przetransportowane na planety.

Ogromny zbiór danych zebrany przez SPHEREx może umożliwić dokonanie jeszcze większych odkryć, jeśli zostanie wykorzystany w połączeniu z mocniejszymi teleskopami, takimi jak Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST). „Jeśli SPHEREx wykryje znaczące obszary, Teleskop Jamesa Webba będzie mógł zbadać te punkty bardziej szczegółowo” – powiedział astrofizyk Gary Melnick. „Te dwa teleskopy mogłyby współpracować, aby stworzyć efektywne partnerstwo”.