Boşanan ve ayrılık sinyallerini aylar öncesinden veren kuşlar olan baştankaralar: Birbirlerini görmek bile istemezler.

Büyük baştankaralar, aynı anda yalnızca bir partnerle bağ kuran küçük, tek eşli kuşlardır. Bazı çiftler mevsimler boyunca birlikte kalırken, bazıları bir sonraki üreme mevsiminden önce boşanır. İngiltere'deki Oxford ve Leeds Üniversitelerinden araştırmacılar, Avrupa ve Asya'da yaygın olan bu kuşların davranışlarını incelediler ve yaklaşan bir ayrılığa işaret eden net ipuçları buldular. Tüyleriyle çok belirgin bir "arkadaş, dikkat et!" ifadesi. Royal Society B Dergisi'nde yayınlanan bulgular, hayvanların karmaşık sosyal kararları nasıl yönettiğine dair değerli bilgiler sunuyor.

Araştırmacılar, çalışmaları için verileri, dünyanın en kapsamlı yabani kuş popülasyonlarından biri olan ve 75 yılı aşkın deneyime sahip Oxford yakınlarındaki Wytham Woods Büyük Baştankara Projesi'nden topladı. İlginç bir şekilde, veriler ilk "boşanma sinyallerinin" kış aylarında, kuşların ertesi baharda farklı eşlerle çiftleşmesinden aylar önce tespit edilebildiğini gösterdi.

Örneğin, sonradan ayrılan çiftler, kış boyunca sadık kalan çiftlere göre çok daha az zaman birlikte geçirdiler. Sadık çiftler zamanla daha fazla bağ kurarken, boşanmış çiftler daha mesafeli hale geldiler, hatta yemliklere farklı zamanlarda ziyaret bile ettiler. Bu, yemliklerde zaman kaybetmemek için akşam yemeğini farklı zamanlarda yemek gibidir. Dahası, ayrılmaya hazırlanan kuşlar, zamanla bağları güçlenen sadık kuşların aksine, üreme partnerleriyle nadiren sosyalleşmeyi tercih ederler.

Oxford Biyoloji Bölümü'nden çalışmanın baş araştırmacısı Adelaide Daisy Abraham net bir şekilde şöyle diyor: "Sonuçlarımız, kuşlar arasındaki ilişkilerin statik olmaktan uzak olduğunu gösteriyor. Kış aylarında, bir çiftin ilkbaharda boşanma olasılığını tahmin edebilecek net bir davranış sinyali bulduk. Boşanma, zamanla gelişen sosyal bir süreç gibi görünüyor."

Kuşların sosyal ilişkilerini değerlendirmek için araştırmacılar, gelişmiş radyo frekansı tanımlama (RFID) teknolojisiyle donatılmış yemlikler etrafındaki davranışlarını kaydettiler. Bu yemlikler, çalışma kuşlarının taktığı küçük elektronik etiketleri otomatik olarak algılayarak varlıklarını kaydediyor. Bu sayede araştırmacılar, yemliklerde hangi kuşlarla ilişki kurduklarını haritalayarak, her bir kuşa özgü veri kümeleri oluşturabiliyorlar.

Bu veriler, önceki ve sonraki üreme mevsimlerinde hangi kuşların çiftleştiğine dair bilgilerle karşılaştırıldı. Sonuçlar, sadık büyük baştankaraların, boşanmış çiftlere kıyasla, çiftleşme partnerleriyle birlikte yemliklere çok daha sık uğradığını açıkça gösterdi.

"Bu çalışma, vahşi doğada çiftler arasındaki bağ ve sadakatin altında yatan sosyal mekanizmaları ortaya çıkarmada önemli bir adım teşkil ediyor. Çalışmamız, vahşi hayvan çiftlerindeki davranış dinamiklerinin, boşanma gibi gelecekteki sosyal durumları tahmin etmek için kullanılabileceğini ortaya koydu," diyor Biyoloji Bölümü'nden ve Wytham çalışmasının lideri Ben Sheldon.

Aynı kuşları birkaç yıl boyunca takip ederek, çalışma çiftlerin mevsimler boyunca nasıl oluştuğunu, devam ettiğini ve dağıldığını birbirine bağlıyor. Bu, çift oluşturan bir vahşi hayvandaki sosyal ilişkilerin yaşam döngüsüne dair olağanüstü bir bakış açısı sunuyor ve diğer türlerle yapılacak gelecekteki araştırmalara ışık tutabilir. Dahası, araştırmacılar boşanmanın belirgin belirtilerini belirleyerek, bu bilgileri bu tür ayrılıkların ortaya çıktıkça nedenlerini ve sonuçlarını araştırmak için kullanabilirler.

İnsan davranışı küçük bir kuşunkinden çok daha karmaşıktır ve ağaç dallarında ve kuş yemliklerinde meydana gelmeyen binlerce faktörden etkilenir; ancak birçok kişi için bu kuşların ilişki örüntülerini evliliklerinin durumuyla karşılaştırma ve sonuç çıkarma cazibesinden kaçınmak zor olacaktır...