Uluslararası toplum, çok taraflılığa ve kalkınma finansmanına yönelik saldırılara karşı Sevilla'da safları sıklaştırdı
"Beklentilerimizin çok ötesine geçiyor." Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Joseph Stiglitz'in bu hafta Sevilla'da düzenlenen BM kalkınma finansmanı zirvesinin sonucuna atıfta bulunan sözleri, bu tür toplantılar için tipik değil. Endülüs başkentindeki bir otel barında bu gazeteyle yaptığı sohbet sırasında söylediği ifadenin ikinci kısmı, elliden fazla devlet ve hükümet başkanının katıldığı bir zirvenin sonucunu yorumlamak için kilit önem taşıyor.
Konuşmacılar, COVID sonrası dönemde dünyanın durumu ve finansal sistemin tahribatı hakkında kasvetli bir tablo çizdiler. Birliksizlik ve jeopolitik gerginlik. Ancak aynı zamanda, bu polikrizden kaynaklanan acil ihtiyaçlar bir katalizör ve eylem katalizörü olarak hareket etti.
Zayıflayan çok taraflılığa, yardım kesintilerine ve jeopolitik gerginlik ortamında herkesin kendi başının çaresine bakmasının yükselişine karşı yapılan saldırıyla karşı karşıya kalan uluslararası toplum Sevilla'da safları sıklaştırdı. Sergi merkezinin salonlarında son dört günde yayılan his buydu ve Stiglitz gibi bazı katılımcılar da aynı hissiyatı paylaştı.
“Bu konferansa jeopolitik gerginlikler ortasında geldik, bu yüzden ihtiyatlı bir şekilde iyimserdik: Bir şeyler başarmayı umuyorduk, ancak çok fazla şey başarabileceğimizi düşünmüyorduk ve başardık,” diye yansıtıyor BM Genel Sekreter Yardımcısı Amina J. Mohammed, bu gazeteye verdiği röportajda. Perşembe öğleden sonra kapanış töreninde, İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, “nefret söylemi karşısında” ve “bölünmüş bir dünyada, birlik mesajı ilettik” dedi.
Danışılanların bir kısmı, katılımcıların oy birliğiyle bir belgeyi onaylayabilmesini ve yüzlerce somut önlemi başlatabilmesini bu dönemde bir zafer olarak değerlendiriyor.
Önce COVID-19, ardından Ukrayna'daki savaş, artan faiz oranları, ticaret engelleri ve şimdi de kalkınma yardımlarındaki kesintiler akut bir krize yol açtı. Özel alacaklıların artan etkisi ve devletler üzerindeki fahiş faiz oranları, Çin ve Körfez ülkeleri gibi borç verenlerin ortaya çıkmasıyla birlikte durumu daha da kötüleştirdi.
Sonuç, BM tahminlerine göre kalkınma hedeflerine ulaşmak için yıllık dört trilyon avroluk bir finansman açığı ve 3,4 milyar insanı eğitim ve sağlık hizmetlerinden daha fazla borç ödedikleri ülkelerde yaşamaya zorlayan bir borçtur. Bu, tam da bu konferansın temel temalarından biriydi.
Stiglitz, Sevilla'yı 10 yıl önce Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da düzenlenen bu türden önceki toplantıyla karşılaştırıyor. "O zamanlar tartışmalar çok geneldi. Sevilla'da belirli önlemler onaylandı." Özellikle, 130 önlem Sevilla Eylem Platformu adı verilen çatı altında toplanıyor. Borç takası programları, aşırı zenginleri vergilendirmek için İspanya-Brezilya girişimi, borçlu ülkelerin çıkarlarını savunmaları için Sevilla Forumu'nun oluşturulması, iklim felaketleri durumunda borç ertelemesi ve özel havacılık vergisi bu zirvede ortaya çıkmaya başlayan önerilerden bazıları.
Amerika Birleşik Devletleri'nin yokluğuRöportaj yapılanların görüşüne göre, bu, Amerika Birleşik Devletleri'nin yokluğu sayesinde mümkün oldu. Donald Trump yönetimi, nihai belge üzerindeki zirve öncesi müzakerelerden çekildi ve Sevilla'da hazır bulunmadı. Burada tartışılanlar -iş birliği, kalkınma yardımı, iklim kriziyle mücadele, süper zenginler için daha yüksek vergiler, cinsiyet eşitliği vb.- ABD hükümetinin çıkarları ve dünya görüşüyle çelişiyor. Amerikalı ekonomist, "Amerika Birleşik Devletleri, küresel müzakerelerde neredeyse her zaman bir sorundur. Hükümet Demokrat olduğunda, neredeyse daha da kötüdür, çünkü eve dönüp egemenliklerini devretmekle suçlanmaktan korkuyorlar" diye düşünüyor. Hazır bulunmayarak, metni sulandırmak veya benimsenmesine karşı müttefik aramak için mücadele etmediler. "Bu sefer kimse onları takip etmedi, çünkü ülkeler çok taraflılığa ihtiyaç duyduklarını fark ettiler."
Mohammed, Washington'un yokluğunun "paradoksal olarak oylama veya çatışmaya gerek kalmadan bir fikir birliğine varılmasına izin verdiğini" kabul ediyor. Ancak bunun sonsuza kadar sürmeyeceği konusunda net. "Kapı açık kalmaya devam ediyor ve önemli konularda masaya geri dönebilmeleri için onlarla etkileşime devam etmeliyiz. Uluslararası finans kuruluşlarının yönetim kurullarında yer alıyorlar ve ikili iş birliğine katılıyorlar," diye hatırlıyor.
“Soru, geçmişte taahhütlerin veya vaatlerin tam olarak yerine getirilmediği hataların nasıl tekrarlanmayacağıdır. Bu nedenle Sevilla Eylem Platformu önemlidir,” diyor Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) geçici yöneticisi Haoliang Xu. Sevilla Platformu'nun yeni unsurlarından birinin borç yüküyle ilgili endişe ve borç alan ülkelerin seslerini daha etkili bir şekilde duyurabilmeleri için borç hafifletme konusunda bazı olanaklar sunma ihtiyacı olduğuna inanıyor. Ayrıca BM'nin bu konuda daha fazla sorumluluk alması çağrısı da var ve Genel Sekreter António Guterres kısa süre içinde bu konuda bir çalışma grubu kurma niyetini dile getirdi.
Yönetici, örneğin, kuruluşunun "gelişmekte olan ülkelerden çokuluslu şirketler tarafından geri gönderilen gelirin denetimiyle ilgilenen Sınır Tanımayan Vergi Müfettişleri için OECD ile girişimi desteklemek için çalıştığını" açıklıyor. "Son yıllarda, ülkelerin 2,3 ila 2,4 milyar dolar arasında gelir, yerel kaynaklar ve vergi geliri elde etmesine yardımcı olduk," diye ekliyor. "İspanya'nın bu konferansı kritik bir anda düzenleyerek önemli ve oldukça sembolik bir liderlik sağladığından" hiç şüphesi yok. "Sevilla'nın kalkınma finansmanı tarihinde yer alacağına inanıyorum," diyor.
Inter-American Development Bank (IDB) Başkanı Ilan Goldfajn, “bu konferansın başarılarından biri de çok somut olması” konusunda hemfikir. EL PAÍS ile yaptığı bir röportajda, “İnsanlar ayrıntılara, sayılara inmek istiyor; bakanlar bile daha spesifik davrandılar ve teknik etkinliklere katıldılar” diye iddia etti. Goldfajn, 2030 yılına kadar finansal açığı kapatmak ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmak için gereken “yıllık dört trilyon doların” var olduğuna ikna olmuş durumda, ancak bunları çekmenin o kadar kolay olmadığı konusunda uyarıyor. “Bunlar emeklilik fonlarında, sigorta şirketlerinde, istikrar arayan ve riskten kaçınan ancak kalkınmaya çok az yatırım yapanların elinde.” Ona göre zorluk, “projeleri bu aktörlerin uygulanabilir olarak değerlendirebilecekleri ve kabul edilebilir bir risk gördükleri bir şeye dönüştürmek.” Kamu fonlarındaki kesintiler döneminde özel sermayeyi harekete geçirecek formüller bulmak, toplantının bir diğer önemli teması oldu.
Goldfajn, örneğin, IDB'nin halihazırda üzerinde çalıştıkları ve "ilerleme kaydedilen" "üç platform" sunduğunu, çünkü "bunları Latin Amerika ve Karayipler'den dünyanın geri kalanına getirmek" istediklerini açıklıyor. Bunlardan biri olan FX EDGE, Küresel Güney ülkelerinde özel yatırımın önündeki en büyük engellerden biri olan "döviz kuru oynaklığını" ortadan kaldırmayı amaçlıyor. "Brezilya'da, bir likidite fonu oluşturmaya yarayan para sağladık, bir müzayede düzenledik ve 8 milyar dolar sunuldu," diye açıklıyor ve halihazırda etkili olduğu kanıtlanmış önlemlere bir örnek olarak açıklıyor.
Uluslararası örgüt Oxfam Intermón, diğer sivil toplum temsilcileri gibi, konferansın sonucunu daha eleştirel bir şekilde ele aldı. STK'nın genel müdürü Franc Cortada, "En zengin ülkeler, büyüyen borç krizine karşı harekete geçme sorumluluklarından kaçındı" dedi. "Yoksulluğu sona erdirmek için yeterli para var, ancak bu para Kuzey'deki birkaç zengin kişinin elinde" diyen Cortada, zirveden bir dönüm noktası olarak süper zenginlerin daha fazla vergi ödemesini gerektiren İspanyol-Brezilya girişimini vurguladı.
Vatikan Borç Jübile Komisyonu'nun eş başkanlığını yürüten Stiglitz, eleştirilere yanıt olarak, "Sevilla, çok taraflı bankaların veya Uluslararası Para Fonu'nun borçlu özel bankaları dolaylı olarak kurtardığı, sistemsel bir sorun ve yozlaşmış bir sistemle karşı karşıya olduğumuzu vurguladı." diyor ve ekliyor: "Sevilla bizi doğru yola soktu."
EL PAÍS
