Mümkün Olanın Fotoğrafları: Phillip Toledano, Yapay Zeka ile Geçmişi Yeniden Yazıyor ve Bugünü Değiştiriyor

Haziran 1944, Normandiya Çıkarması: Savaş fotoğrafçısı Robert Capa, Amerikan askerleriyle birlikte Omaha Plajı'na çıktı. O gün, düşman ateşi altında 106 fotoğraf çekti, hayatta kaldı ve film rulolarını Life dergisine teslim etmek için Londra'ya koştu. Ancak laboratuvarda akıl almaz bir şey oldu: Bir banyo hatası, fotoğrafların on biri hariç hepsini mahvetti.

Bunlar, II. Dünya Savaşı'nın dehşetini anlatan en sıra dışı fotoğrafik belgelerden biri olan Muhteşem On Bir . O 95 kayıp karede ne olduğunu asla bilemeyeceğiz. Ama bugün hayal edebiliyoruz. Hatta, üretken yapay zekanın bunu bizim için hayal etmesine izin verebiliriz.

Phillip Toledano'nun Savaştayız eserinin ardındaki fikir de bu: Midjourney ile yarattığı figürlerden oluşan bir koleksiyon aracılığıyla sanatçı, çağdaş tarihin en ünlü belgesel boşluklarından birini yaratıcı bir şekilde doldurmuş. Koleksiyondaki "fotoğraflar", siyah beyazın ustaca kullanımı ve tarihsel ayrıntılara gösterilen özen sayesinde inandırıcı. Belirli bir bilgisi olmayanları, yani neredeyse herkesi kandırabilirler. Ve amaç da tam olarak bu: Yapay zekânın ortaya çıkışıyla birlikte, fotoğrafın gerçekliğe tanıklık etme kavramının artık var olmadığını göstermek.

Toledano (1968 Londra doğumlu, New York'ta yaşıyor) kendini bir fotoğrafçı değil, kavramsal bir sanatçı olarak görüyor: Ona göre işi yönlendiren araç değil, fikir. Dolayısıyla yapay zekâ, şimdiye kadar çalıştığı en güçlü mecralardan biri haline geliyor. Geçmişte figüranlar, makyaj sanatçıları ve set tasarımcıları kullanıyordu; bugün ise her şeyi kanepede, komutlarla yapıyor. Bunun tembellik olmadığını, her bir görüntünün titizlikle incelikle araştırılmasını ve geliştirilmesini içeren uzun bir süreç olduğunu söylüyor.

Another America adlı kitabında, 1940'lar ve 1950'lerin hiç var olmamış New York'unu hayal etti: John Kenney'nin metinleriyle desteklenen, haber estetiğiyle metafizik vizyonları harmanlayan gerçeküstü fotoğraflar.

Toledano için, "gerçeğin bir kanıtı" olarak fotoğraf, insanlık tarihinde göz açıp kapayıncaya kadar geçen 150 yıllık bir anormallikten ibaretti. Bugün, diyor, fotoğrafın icadından önceki noktaya geri döndük.

Ancak bu sadece yapay zekânın suçu değil: Ona göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçek zaten ölüyordu, sosyal medya ve komplo teorileriyle aşınmış, ardından Trump'ın yeniden seçilmesiyle daha da güçlenmişti. Şimdi internette bir görsele bakan herkes, bunun gerçek mi yoksa kurgu mu olduğunu merak ediyor.

"Devam eden bir eğilim sergiliyorum," diye açıklıyor. "Bizi nereye götüreceğini bilmiyorum ama fotoğrafın icadından sonra 19. yüzyıl ressamları bile bunu bilmiyordu. Belki yeni bir Empresyonizm olacak, belki sadece Yapay Zeka olacak ve artık hiçbir şey gerçek olmayacak. Foto muhabirliği asla eskisi gibi olmayacak, ama fotoğrafçılık, teknolojik devrimler karşısında her zaman yaptığı gibi kendini yeniden icat etmenin bir yolunu bulacak."