Affetmek Önemlidir: Bilim İnsanları Duygusal İyileşmenin Mekanizmasını Keşfetti

Duke Üniversitesi'nden (ABD) bir grup bilim insanı çığır açan bir çalışmada, affetmenin doğası ve insan hafızası üzerindeki etkisi hakkında önemli bir keşifte bulundu. Yaklaşık 1.500 kişiyi içeren bir dizi deneyden sonra araştırmacılar, affetmenin acı verici olayların anılarını silmediği veya çarpıtmadığı, ancak onlara karşı duygusal tutumumuzu kökten değiştirdiği sonucuna vardı.

Gabriela Fernández-Miranda'nın Hayal Gücü ve Modal Biliş Laboratuvarı'ndaki araştırması, çatışma sonrası toplumlarda gözlemlenen bir paradokstan ortaya çıktı.

"Kolombiya'daki korkunç suçların (zorla yerinden etme, cinayet, katliam) kurbanları, çoğumuz küçük şikayetleri bile affetmekte zorlanırken, bu tür vahşetleri nasıl affedebiliyorlar?" diye sordu Fernandez-Miranda ve bu soru, affetmenin bilişsel mekanizmalarını anlamak için dört bölümlü bir araştırma projesine yol açtı.

Çalışma sırasında bilim insanları iki rakip teoriyi test etti. "Epizodik kaybolma"ya göre, affetme kişinin suçu daha az hatırlamasına yol açar ve zamanla olayın anısı berraklığını ve duygusal yoğunluğunu kaybeder. Alternatif bir teori olan "duygusal kaybolma", affetmenin anının kendisini değil, duygusal rengini değiştirdiğini öne sürer: olay aynı netlikte hatırlanır, ancak artık akut acıya neden olmaz.

Deneylerdeki affedilen suçları hatırlayan katılımcılar, affedemeyenlere kıyasla önemli ölçüde daha az yoğun olumsuz duygular gösterdi. Aynı zamanda, anıların ayrıntısı ve netliği aynı seviyede kaldı - insanlar hem affedilen hem de affedilmeyen olayları eşit derecede iyi hatırladı. Bu etki, suçun ciddiyeti hesaba katıldığında bile devam etti: affetme, suçlunun eylemlerini kurbanın gözünde daha az kınanabilir kılmadı, ancak anıya karşı duygusal tepkisini değiştirdi.

Çalışmanın üçüncü aşamasının sonuçları, katılımcıların kendilerinin suçlu olduğu durumları hatırladıkları, özellikle açıklayıcıydı. Rol ne olursa olsun -kurban veya suçlu- affetme benzer değişikliklere yol açtı: hafıza gerçekleri korudu, ancak hafızanın duygusal yükü zayıfladı. Fernandez-Miranda'nın belirttiği gibi, "affetme unutmak değildir; affedilen ve affedilmeyen suçları eşit derecede iyi hatırlıyoruz. Ancak affedilen suçların anıları artık aynı güçlü duygusal tepkileri uyandırmıyor."

Suçlularını affeden katılımcılar, intikam alma konusunda önemli ölçüde daha az istek ve daha fazla iyi niyet gösterdiler. Uzmanlara göre, uzlaşmayı mümkün kılan şey hafızadaki değişim değil, hafızaya verilen duygusal tepkinin dönüşümüydü.

İlginç bir yan etki ahlaki yargılarla ilgiliydi: katılımcılar affedilen suçları biraz daha az ahlaksız olarak görme eğilimindeydi, ancak yine de kabul edilemezdi. Araştırmacılar bunun uzlaşmayı kolaylaştıran bir tür psikolojik takas olabileceğini öne sürüyorlar - ahlaki yargıların hafifçe yumuşaması duygusal gerginliği azaltmaya yardımcı oluyor.

Ancak çalışmanın sınırlamaları da var. Tüm veriler Batı ülkelerinde çevrimiçi anketler aracılığıyla toplandı ve çoğunlukla arkadaşlar arasındaki tartışmalar veya sadakatsizlik gibi nispeten küçük şikayetlere odaklandı. Fernandez-Miranda, bu bulguların daha çeşitli kültürel bağlamlarda ve daha ciddi suçlarda test edilmesi gerektiğini vurguluyor. Ekibi şu anda ABD ve Kolombiya'da, siyasi şiddet mağdurları da dahil olmak üzere karşılaştırmalı çalışmalar yürütüyor.

Yazarların belirttiği gibi, keşifleri "affetmenin unutmak anlamına gelmediği" şeklindeki popüler bilgeliği doğruluyor: "Affetmek unutmayı gerektirmez - acı çekmeden hatırlamamızı sağlar. Bu mekanizma, insanlığın en korkunç çatışmaların bile üstesinden gelme, bunların anısını bir ders olarak saklama, ancak iyileşmemiş bir yara olarak saklama yeteneğinin temelini oluşturur."

Araştırma ekibi, gelecekte bu olgunun nörobiyolojik temellerini incelemeyi ve insanların duygusal zayıflama mekanizmalarını bilinçli bir şekilde kullanarak şikayetlerinden iyileşmelerine yardımcı olacak pratik yöntemler geliştirmeyi planlıyor.

Fernandez-Miranda, "Affetmenin ardındaki bilişsel süreçleri anlamak, aile kavgalarından savaşlara ve insani felaketlere kadar çatışma ve travmalarla dolu günümüz dünyasında özellikle önemlidir" diyerek sözlerini tamamlıyor.