Gökyüzüne Sevdalı Bir Ömrün Ardından: Vecihi Hürkuş’u 56. Ölüm Yılında Özlemle Anıyoruz

Türk havacılığının efsane ismi, Türkiye’nin ilk yerli uçağını üreten ve “ilk Türk pilotu” unvanına sahip olan Vecihi Hürkuş, 16 Temmuz 1969’da aramızdan ayrılmıştı. Aradan geçen 56 yıla rağmen onun vizyonu, azmi ve gökyüzüne duyduğu tutku bugün hâlâ ilham vermeye devam ediyor.

1896’da İstanbul’da doğan Hürkuş, genç yaşta Balkan Savaşı’na gönüllü olarak katıldı. 1. Dünya Savaşı'nda Bağdat Cephesi’nde görev yaptıktan sonra pilotluk eğitimi alarak Kafkas Cephesi’nde bir Rus uçağını düşürdü ve “düşman uçağı düşüren ilk Türk pilot” olarak tarihe geçti.

Savaş esnasında Ruslara esir düşüp Hazar Denizi'ndeki Nargin Adası'na gönderilen Hürkuş, kaçmayı başararak Türkiye’ye döndü. Kurtuluş Savaşı’nda üstlendiği keşif ve taarruz görevleriyle üç kez TBMM takdirnamesine layık görülen tek kişi oldu ve kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı.

İlk Türk Uçağı: Vecihi K-VI

Savaş sonrası Türk havacılığına yön veren Hürkuş, 1924 yılında İzmir’deki malzemeleri kullanarak Türkiye'nin ilk uçağı Vecihi K-VI’yı inşa etti. Ancak uçuş izni verilmemesi nedeniyle uçağı kendi başına uçurduğu için ceza aldı.

1930'da Kadıköy'de kiraladığı bir keresteci dükkânında üç ayda “Vecihi K-XIV” adlı ikinci uçağını yaptı ve Türkiye’nin ilk sivil uçağına imza attı. Gerekli belgeleri almak için uçağını söküp demiryoluyla Prag’a göndermek zorunda kaldı.

Yeni pilotlar yetiştirmek isteyen Hürkuş, 1932’de Türkiye’nin ilk sivil havacılık okulu olan Sivil Tayyare Mektebi’ni kurdu. Türkiye’nin ilk kadın pilotu Bedriye Gökmen de burada eğitim aldı.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla “Türkkuşu” adını alan sivil havacılık girişimi, Hürkuş’un katkılarıyla İstanbul’dan Adana’ya birçok şehirde şubeleşti. Hürkuş burada yüzlerce genci havacılıkla tanıştırdı.

Zorluklara Rağmen Bitmeyen Mücadele

1947'de “Türk Kanadı” adlı zirai ilaçlama şirketini, 1954’te ise Hürkuş Hava Yolları’nı kurdu. Ancak bu girişimler, resmi izinlerin verilmemesi ve bürokratik engeller nedeniyle büyük zorluklarla karşılaştı. Elinde kalan son uçağı TC-ERK’i Maden Tetkik Arama Enstitüsü hizmetine sundu.

1939 yılında Almanya’da uçak ve makina mühendisliği diploması alarak Türkiye’nin ilk tayyare mühendislerinden biri de olan Hürkuş, tüm yaşamını Türk havacılığına adadı.

Sonsuzluğa Kanat Açan Bir Efsane

Vecihi Hürkuş, beyin kanaması geçirdikten sonra uzun süre komada kaldı ve 16 Temmuz 1969’da, 73 yaşındayken hayata veda etti. Bugün, vefatının 56. yılında onu bir kez daha saygı, minnet ve özlemle anıyoruz.

Gökyüzüne ve ülkesine tutkuyla bağlı bir öncü olarak, Vecihi Hürkuş’un hikayesi sadece bir havacılık efsanesi değil, aynı zamanda Türkiye’nin kendi kanatlarıyla uçma hayalinin de temelidir.