Onderzoekers: Nieuw platform ter ondersteuning van de geestelijke gezondheid van migranten en vluchtelingen in de EU

Migranten en vluchtelingen kampen met veel psychische problemen en de taalbarrière maakt het voor hen lastig om hulp te vinden, benadrukken onderzoekers van de Universiteit van Warschau, die samen een internationaal platform hebben opgericht om de geestelijke gezondheid van migranten en vluchtelingen in de EU te ondersteunen.

De Poolse versie van het MentalHealth4All-platform (www.mentalhealth4all.eu/pl) is ontwikkeld door een team van onderzoekers van het Instituut voor Toegepaste Taalkunde, Universiteit van Warschau: Prof. Łucja Biel, Prof. Agnieszka Biernacka, Dr. Urszula Okulska-Łukawska, Dr. Aleksandra Kalata-Zawłocka en Dr. Katarzyna Czarnocka-Gołębiewska. De tool, die tot doel heeft geestelijke gezondheidszorg te bieden aan vluchtelingen en migranten, is momenteel beschikbaar in 15 talen.

"Als onderdeel van het project heeft ons team talloze interviews afgenomen met vluchtelingen en migranten, maar ook met maatschappelijk werkers, cultureel bemiddelaars, vertalers, psychologen en psychiaters. Dit stelde ons in staat om behoeften, belemmeringen en communicatiestrategieën te identificeren bij de toegang tot geestelijke gezondheidszorg", vertelde professor Łucja Biel, die het project leidde, aan PAP. Op basis hiervan werden meertalige informatiematerialen en educatieve video's ontwikkeld. Specialisten en migranten hebben het platform samen ontwikkeld en de functionaliteit ervan beoordeeld.

"Migranten en vluchtelingen kampen met tal van psychische problemen. Deze komen voort uit traumatische ervaringen in hun eigen land – zoals oorlog of andere crises, seksueel geweld en economische tegenspoed. Daardoor kunnen deze personen lijden aan een posttraumatische stressstoornis (PTSS), depressie en angststoornissen", vertelde dr. Aleksandra Kalata-Zawłocka aan PAP.

Ze voegde eraan toe dat de migratie zelf traumatisch kan zijn. "Mensen die eraan deelnemen, worden geconfronteerd met geweld en levensbedreigende situaties. Teruggestuurd worden naar een ander land, ook wel pushback genoemd, is ook een bron van enorme stress. Angst voor hun eigen overleving en die van hun dierbaren, voor hun bestaan zelf," aldus de wetenschapper.

Migranten en vluchtelingen ondervinden ook veel moeilijkheden in het land waar ze aankomen: ze kennen de taal of cultuur niet, ze hebben geen werk of financiële middelen, ze vrezen dat ze het niet zullen redden en ze weten niet waar ze terechtkunnen voor hulp. Dit kan psychologische problemen verergeren of juist veroorzaken. "Uit onze interviews bleek dat een groot probleem het gebrek aan stabiliteit en de onzekerheid over de toekomst is, bijvoorbeeld hoe lang deze situatie zal duren en wanneer het mogelijk zal zijn om terug te keren naar het land", legde professor Biel uit.

Dr. Kalata-Zawłocka benadrukte dat een belangrijk obstakel voor vluchtelingen om geestelijke gezondheidszorg te zoeken, is dat ze er doorgaans geen toegang toe hebben in hun moedertaal. "De communicatiebarrière is enorm", merkte ze op. Bovendien weten ze niet hoe de gezondheidszorg in een bepaald land werkt. In Polen bijvoorbeeld hebben we moeite om een afspraak te krijgen met een psychiater – de wachttijd voor een afspraak die gefinancierd wordt door het Nationaal Gezondheidsfonds is erg lang, legde ze uit.

Volgens de specialist gaat het zoeken naar hulp bij een therapeut of psychiater vaak gepaard met schaamte en angst dat iemand uit de thuisgemeenschap erachter komt, wat in strijd kan zijn met de culturele normen in een bepaald land. "De aanwezigheid van een tolk roept vaak de vrees op dat deze informatie kan uitlekken. Daar komen vooroordelen tegen tolken vandaan", aldus dr. Kalata-Zawłocka.

Professor Łucja Biel voegde toe dat migranten- en vluchtelingenvrouwen, die de meerderheid van de ondervraagde groep vormden, bang zijn dat hun echtgenoten bij een scheiding misbruik zullen maken van het feit dat ze psychiatrische behandeling hebben ondergaan.

Het MHealth4All-project is opgezet om de toegang tot informatie te verbeteren en de toegang tot geestelijke gezondheidszorg voor migranten en vluchtelingen te vergemakkelijken. Het platform is er ook op gericht om degenen die met hen in contact komen te ondersteunen – zorgprofessionals, maar ook vertegenwoordigers van instellingen en organisaties die migranten en vluchtelingen helpen. Het bevat toegankelijk informatiemateriaal over geestelijke gezondheid, zorgstelsels en centra voor geestelijke gezondheidszorg in verschillende Europese landen.

"Het platform laat bijvoorbeeld zien hoe je in eerste instantie een psychisch probleem kunt herkennen. Dit is belangrijk omdat niet iedereen beseft dat hij of zij een probleem heeft", aldus dr. Kalata-Zawłocka.

De tool is ontwikkeld in het kader van een driejarig project (getiteld: MHealth4All: Ontwikkeling en implementatie van een digitaal platform ter bevordering van de toegang tot geestelijke gezondheidszorg voor taalonbekwame onderdanen van derde landen in Europa), medegefinancierd door het Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF) van de EU. Dertien partners uit negen landen namen deel, waaronder universiteiten en niet-gouvernementele organisaties, en het team bestond uit experts op het gebied van interculturele communicatie, tolken, klinische en sociale psychologie, psychiatrie en migrantenondersteuning.

Het platform biedt informatie in 15 talen: Turks, Oekraïens, Litouws, Pools, Russisch, Nederlands, Italiaans, Duits, Frans, Spaans, Sloveens, Chinees, Perzisch, Arabisch en Engels.

Er is ook een kaart met de centra die hulp bieden.

Joanna Morga (PAP)

jjj/ agt/ amac/