Een Pool is terug uit de ruimte, en wat nu? Er staan miljarden op het spel voor onze industrie om te concurreren.

• Tijdens zijn orbitale missie voerde Sławosz Uznański-Wiśniewski een aantal experimenten uit, waarvan sommige – aldus Wrochna – in de toekomst van baanbrekende betekenis kunnen zijn voor veel sectoren van de economie – van de geneeskunde tot de kernenergie.
• - Ondanks de toename van de uitgaven aan de ruimtevaartsector, besteedt Polen nog steeds symbolisch 0,3 promille van het nationaal inkomen aan dit doel, benadrukt Grzegorz Wrochna.
• In het najaar zal Polen opnieuw in gesprek gaan met de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA en de hoogte van de bijdrage bepalen. "Een verlaging zou een achteruitgang betekenen", aldus onze bron.

- De vlucht van Sławosz Uznański-Wiśniewski in een baan om de aarde is meer dan alleen een symbolisch succes, het is een potentieel keerpunt voor de gehele Poolse ruimtevaartsector, zegt Grzegorz Wrochna, voormalig president van het Poolse ruimtevaartagentschap, in een interview met WNP.

- Ik hoop dat onze astronaut de informatiebubbel met een snelheid van 26.000 km/u zal doorprikken en dat we in het land meer gaan praten over het belang van ruimtetechnologieën, zegt Wrochna. Hij voegt eraan toe dat dit succes het resultaat is van jarenlange voorbereidingen, een grotere bijdrage van ESA en een groeiend besef dat satelliettechnologieën niet langer de toekomst zijn, maar een dagelijkse realiteit.

Hoe ging een Pool van de werkbank naar de ruimte?

In 2022 werd Sławosz Uznański-Wiśniewski benoemd tot een van de reserveastronauten van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA. Vanuit Polen – een land dat lange tijd onderaan de loonlijst van ESA had gestaan – was dit meer dan zomaar een onderscheiding. "Het was een opsteker", herinnert Wrochna zich.

Toen de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) aankondigde dat ze astronauten gingen werven, meldden zich 22.000 kandidaten uit heel Europa, waaronder ongeveer 500 uit Polen.

"Deze groep werd geleidelijk kleiner. In de kwartfinales hadden we bijvoorbeeld drie Poolse kandidaten, en in de halve finales twee. Slechts één haalde de finale: Sławosz."

"Ik heb de ESA-directeur ervan overtuigd dat Polen een groot land met ambities was. We hadden een astronaut nodig om de ruimte begrijpelijk en relevant te maken voor het publiek. En dat is gelukt", herinnert Wrochna zich.

"Onze kandidaat moest blijk geven van uitstekende kennis, inhoudelijke voorbereiding, maar ook mentale paraatheid, stressbestendigheid, het vermogen om zich in kritieke situaties te gedragen en het vermogen om moeilijke problemen op te lossen. Hij slaagde hiervoor met vlag en wimpel. Maar we moesten onze ambities ook koppelen aan de specifieke activiteiten van de Europese Ruimtevaartorganisatie", aldus onze gesprekspartner.

Zoals hij ons verzekert, was de beslissing om Uznański mee te nemen in de orbitale missie geen toeval; het was niet alleen het resultaat van zijn indrukwekkende competenties, maar ook van de grotere betrokkenheid van Polen bij ESA-activiteiten. Dit veranderde de situatie radicaal.

" We zijn van onderaan de ranglijst naar ongeveer de zesde of zevende plaats gegaan . Dit heeft onze bedrijven in staat gesteld om niet alleen losse componenten te leveren, maar ook orders te ontvangen voor complete systemen, complete satellieten", legt Wrochna uit. Hij voegt eraan toe dat Polen, ondanks de stijgende uitgaven aan de ruimtevaartsector, nog steeds een symbolische 0,3 promille van zijn nationaal inkomen hieraan uitgeeft.

" En dit is een investering die miljarden kan opleveren. Satelliettechnologieën zijn net zo belangrijk als glasvezel, snelwegen of luchthavens", benadrukt hij, en legt uit dat satellietgegevens nu nauwkeurig waterbeheer in de landbouw, snelle overstromingsrisicobeoordeling en branddetectie mogelijk maken.

Welke experimenten voerde Sławosz in de ruimte uit?

Tijdens zijn orbitale missie voerde Sławosz Uznański-Wiśniewski een aantal experimenten uit, waarvan sommige – aldus Wrochna – in de toekomst van baanbrekende betekenis kunnen zijn voor veel sectoren van de economie – van de geneeskunde tot de kernenergie.

Het onderzoek omvatte een test van een hersen-computerinterface waarmee apparaten uitsluitend met gedachten konden worden bestuurd.

- Dit is werkelijk baanbrekend, zegt de voormalige president van het Poolse ruimtevaartagentschap. Hij benadrukt dat er weliswaar nog een lange weg te gaan is voordat deze technologie in de praktijk kan worden toegepast, maar dat het potentieel ervan enorm is.

- Natuurlijk kunnen we ons heel goed voorstellen dat dit in de praktijk ook kan, maar het is nog lang niet zover dat deze methode geperfectioneerd en in de praktijk toegepast kan worden.

Een ander belangrijk onderzoeksgebied waaraan Uznański heeft meegewerkt, zijn innovatieve methoden voor stralingsmeting. Volgens Grzegorz Wrochna worden nauwkeurige en betrouwbare stralingsmeetinstrumenten cruciaal, gezien het toenemende belang van kernenergie in de context van energietransitie en de energievoorziening van kunstmatige-intelligentieparken.

- Er is grote behoefte aan hulpmiddelen om kernenergie veilig te implementeren, en deze nieuwe methoden om kosmische straling te meten, kunnen daarbij zeer nuttig zijn, benadrukt hij.

Een van de technologieën die Uznański testte, was een gespecialiseerde processor die bestand is tegen sterke straling. Zulke geïntegreerde schakelingen zijn essentieel waar traditionele elektronica het laat afweten, legt de voormalige president van de Poolse ruimtevaartorganisatie uit.

Wat is de toekomst voor Polen in de ruimte en de hele industrie?

In het najaar zal Polen opnieuw in gesprek gaan met de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) en de hoogte van de bijdrage worden vastgesteld.

"Het verlagen van de bijdrage zou neerkomen op achteruitgang. We moeten dit niveau niet alleen handhaven, maar zelfs verhogen. Als de NAVO 5% van het bbp aan defensie besteedt, moeten we minstens 0,5% investeren in ruimtetechnologie", aldus de voormalige voorzitter van POLSA, die uitlegt dat het niet langer alleen om prestige of wetenschap gaat. Het gaat om veiligheid, innovatie en echte winst.

"Infrastructuur zoals satellieten in een baan om de aarde kost miljoenen, maar door ze te hebben, kunnen we landelijk miljarden dollars genereren of besparen . Zo is zelfs een opbrengstverhoging van 10 procent per hectare, mogelijk gemaakt door nauwkeurige irrigatie- of bemestingsplanning op basis van satellietgegevens, een enorme meerwaarde voor de landbouw. Evenzo levert het verminderen van verliezen door overstromingen of branden dankzij vroege detectie van bedreigingen ook daadwerkelijk miljardenbesparingen op", concludeert onze bron.