Er zijn geen actieve ruimtevaartuigen meer die Venus verkennen.

NIEUWSCENTRUM

Gemaakt: 30 oktober 2025 15:25

De Venus Climate Orbiter, die in 2010 werd gelanceerd en een budget van 300 miljoen dollar heeft, heeft in de afgelopen tien jaar 178 wetenschappelijke artikelen opgeleverd en de verwachtingen overtroffen door de geplande missieduur drie keer zo lang te maken.

EEN MOEILIJKE START, EEN CREATIEVE OPLOSSING

Akatsuki's reis begon niet gemakkelijk. De missie werd als een mislukking beschouwd toen het ruimtevaartuig er in 2010 niet in slaagde om in een baan om Venus te komen vanwege een defect aan de hoofdmotor. De sonde bleef echter vijf jaar lang in een baan om de zon draaien en behaalde een succesvolle baan met een tweede manoeuvre in 2015.

JAXA vatte het moment als volgt samen: "Toen de hoofdmotor het begaf, moest het team creatief te werk gaan. Er werd een poging gedaan om de ruimte in te komen met behulp van kleine stuwraketten die uitsluitend bedoeld waren om de positie aan te passen. Succes was nog nooit eerder met een dergelijke methode behaald, maar exploratie draait om het herdefiniëren van het onmogelijke." Dankzij deze opmerkelijke prestatie bleef Akatsuki bijna tien jaar lang de atmosfeer van Venus bestuderen.

Superwinden op Helplaneet

Venus is een planeet met oppervlaktetemperaturen die hoog genoeg zijn om lood te laten smelten en een luchtdruk die 90 keer zo hoog is als die op aarde. In plaats van af te dalen naar deze dodelijke omstandigheden, observeerde Akatsuki de wolkenlaag – de lagen van de atmosfeer 50 tot 70 kilometer boven het oppervlak.

In dit gebied waait de wind 60 keer sneller dan de rotatie van de planeet. Dit fenomeen, dat wetenschappers "superrotatie" noemen, was een van Akatsuki's belangrijkste onderzoeksonderwerpen. Door duizenden beelden te vergelijken, mat het ruimtevaartuig de snelheid van de wolkenbewegingen en onthulde dat de snelheid van deze wind varieert afhankelijk van de lokale zonnetijd. Dit toonde aan dat de superrotatie wordt gevoed door thermische energie van de zon.

TIPS VOOR HET LEVEN

JAXA merkte op dat deze ontdekking ook van belang is voor de mogelijkheid van buitenaards leven. Venus draait slechts 225 dagen om de zon, maar roteert elke 243 dagen om haar as. Dit betekent dat de planeet vrijwel getijdegebonden is, wat betekent dat hij altijd naar de zon is gericht. Volgens het agentschap zouden veel exoplaneten die in het heelal zijn ontdekt, zich ook in deze toestand kunnen bevinden.

Als de extreem snelle rotatie van de atmosfeer van Venus wordt veroorzaakt door warmte van de zon, zou dit mechanisme de warmte kunnen herverdelen over getijdengebonden exoplaneten, waardoor hun atmosfeer niet instort. Dit zou mogelijk gunstige omstandigheden voor leven op sommige exoplaneten kunnen behouden.

BERGGOLVEN EN NIEUWE MISSIES OP VENUS

Akatsuki ontdekte niet alleen windbewegingen, maar ook een tot nu toe onbekende boogvormige formatie in de atmosfeer. Men denkt dat deze structuur wordt veroorzaakt door "zwaartekrachtgolven" afkomstig van de hoge bergen van Venus. Deze golven tillen gas uit de lagere atmosfeer met veel grotere kracht omhoog dan op aarde.

JAXA benadrukte de noodzaak van nieuwe missies na Akatsuki. NASA plant de DAVINCI-missie, die direct de atmosfeer van Venus zal induiken, en de VERITAS-satelliet, die het oppervlak en het binnenste in kaart zal brengen. De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) ontwikkelt ook de EnVision-missie, die de atmosfeer en het oppervlak samen zal onderzoeken.

Maar de toekomst van deze projecten is onzeker. Het NASA-begrotingsvoorstel voor 2026 van de Amerikaanse president Donald Trump voorziet in een verlaging van de financiering van het agentschap met 24 procent en de annulering van tientallen wetenschappelijke missies. Te midden van de overheidssluiting, die op 1 oktober begon vanwege een begrotingsconflict, blijft de toekomst van de Venus-missies afhankelijk van de uitkomst van de debatten in het Congres.

AKATSUKI'S ERFENIS

Akatsuki begon zijn missie met zes wetenschappelijke instrumenten. Ze werkten allemaal toen de satelliet in 2015 in een baan om de aarde kwam. Twee infraroodcamera's werden in 2016 uitgeschakeld, maar de overige vier instrumenten bleven tot 2024 betrouwbaar gegevens verzamelen. Hoewel de missie nu voorbij is, zullen de gegevens die Akatsuki heeft verzameld nog vele jaren door de wetenschappelijke gemeenschap worden gebruikt. In de woorden van JAXA : " Akatsuki heeft ons niet alleen Venus laten zien, maar ook de menselijke kracht om het schijnbaar onmogelijke te bereiken. "