Dit reeds goedgekeurde medicijn zou de ergste reacties op voedselallergieën kunnen stoppen

Voedselallergieën zijn verschrikkelijk. Naast het opleggen van strenge beperkingen aan je dieet, kunnen de gevolgen voor je gezondheid je leven volledig ontwrichten. Wetenschappers zijn al jaren bezig met het vinden van betere, duurzamere behandelingen voor de ergste gevolgen van deze aandoeningen. Twee artikelen, vandaag gepubliceerd in het tijdschrift Science, bieden cruciale nieuwe inzichten in wat er in het lichaam gebeurt bij anafylaxie en geven aan hoe een bestaand medicijn op een dag zou kunnen helpen deze levensbedreigende allergische reacties te voorkomen.

In één artikel onthult een team wetenschappers bewijs bij laboratoriummuizen voor een voorheen onbekende route in de darmen die mogelijk verantwoordelijk is voor sommige symptomen van voedselallergie. En in het tweede artikel toont een ander team aan dat een astmamedicijn genaamd zileuton een cruciaal aspect van deze route bij muizen blokkeert, waardoor de verwachte allergische reacties in de meeste gevallen lijken te worden voorkomen. De onderzoekers starten nu een klinische studie om te testen of zileuton hetzelfde effect kan hebben bij mensen.

"Als dat zo is, zou dit een behandeling kunnen bieden om anafylaxie te voorkomen", vertelden Adam James Williams en Stephanie Eisenbarth, beiden immunologen aan de Northwestern University en medeauteur van het tweede artikel, aan Gizmodo in een e-mail.

Wetenschappers zijn al jaren bezig om een raadsel op te lossen: waarom worden sommige mensen die positief getest zijn op voedselallergieën niet ziek als ze worden blootgesteld aan het voedsel dat de allergie veroorzaakt, terwijl anderen met dezelfde allergie een anafylaxie ontwikkelen?

De onderzoekers beschrijven een gen genaamd DPEP1 dat een verrassende rol lijkt te spelen bij het beheersen van voedselgerelateerde anafylaxie bij muizen: het gen lijkt de afgifte van leukotriënen in de darmen te reguleren – deze moleculen helpen een immuunreactie op een allergeen op gang te brengen.

Wanneer we voedsel eten, wordt het grootste deel ervan afgebroken tot voedingsstoffen die het lichaam kan gebruiken. Maar een kleine hoeveelheid ervan wordt via de darmen in de vorm van hele eiwitten naar het bloed getransporteerd, en het zijn juist deze hele eiwitten die een reactie kunnen veroorzaken bij iemand met een voedselallergie. "We ontdekten onverwachts dat leukotriënen bij muizen de hoeveelheid hele eiwitten die door de darmen wordt getransporteerd, reguleren, zelfs in een gezonde, niet-allergische toestand", legden de auteurs van de studie uit. Wetenschappers wisten al dat leukotriënen een rol spelen bij het veroorzaken van astma-aanvallen, en verschillende astmabehandelingen, waaronder zileuton, werken door de activiteit van deze moleculen te blokkeren.

De onderzoekers gaven vervolgens een dosis zileuton aan muizen die allergisch waren voor pinda's en stelden hen vervolgens bloot aan hun triggerfood. Ze ontdekten dat het medicijn de leukotriënen in de darmen van de muizen blokkeerde, waardoor de kans op een allergische reactie afnam. In totaal vertoonde 95% van de muizen die de dosis hadden gekregen geen tekenen van anafylaxie, meldden de onderzoekers.

De studies zijn uitgevoerd bij muizen, dus hoe de bevindingen zich vertalen naar mensen valt nog te bezien. De auteurs waarschuwen er ook voor dat zileuton geen geneesmiddel is voor voedselallergieën. Als menselijke proeven echter bevestigen wat er bij muizen is waargenomen, zou het medicijn als profylactisch middel kunnen worden gebruikt voor sommige mensen vóór een risicovolle situatie waarin ze waarschijnlijk aan dergelijk voedsel worden blootgesteld. Opvallend is dat veel mensen zileuton al dagelijks gebruiken om hun astmasymptomen langdurig te verlichten, wat de veiligheid ervan suggereert, hoewel het onduidelijk is hoe langdurig gebruik de darmen beïnvloedt.

Als de lopende klinische studie bij mensen aantoont dat het medicijn dezelfde werkingsroute blokkeert als bij muizen, zijn de onderzoekers van plan om het vermogen van het medicijn om anafylaxie bij mensen met voedselallergieën te voorkomen, direct te testen. Naast de klinische toepassingen roept het onderzoek ook andere vragen op, aldus de onderzoekers.

"Er zijn nog veel meer interessante vragen, bijvoorbeeld of dit pad wordt gereguleerd door factoren in onze omgeving, zoals veranderingen in het microbioom die worden veroorzaakt door voeding", aldus Williams en Eisenbarth.