Naukowcy badają, jak działa mózg artysty

Eirinet Gómez

Gazeta La Jornada, środa, 25 czerwca 2025 r., s. 5

Sztuka próbuje eksplorować emocje, a artyści to ludzie, którzy rozwinęli dyscyplinę i obsesję na punkcie tego dążenia , powiedział Mario de la Piedra, neurobiolog, pasjonat nauk humanistycznych i autor książki „Genialne umysły: Jak działa mózg artystów ”, w której łączy neurobiologię i sztukę, aby wyjaśnić mechanizmy mózgowe stojące za kreatywnością.

W wywiadzie dla La Jornada , w kontekście prezentacji swojej książki, De la Piedra powiedział, że pomysł napisania tej pracy zrodził się, gdy studiował medycynę: Zawsze żyłem w tej rozbieżności między nauką a sztuką, ale dopiero gdy rozpocząłem studia magisterskie z neurobiologii, zrozumiałem, że zrozumienie mózgu oznacza zrozumienie człowieka .

Poprzez Brilliant Minds stara się obalić mit udręczonego geniusza. „Pierwszą rzeczą, o której myślimy o artystach takich jak Frida Kahlo, Dostojewski i Sylvia Plath, jest ich tragiczne życie. Panuje powszechne przekonanie, że aby być kreatywnym, aby być genialnym, trzeba mieć jakiś rodzaj zaburzenia ” – wyjaśnił.

De la Piedra wypowiedział się przeciwko temu przekonaniu: „Zaburzenia psychiczne są bardzo powszechne, cierpi na nie od 10 do 15 procent populacji, ale większość artystów nie ma żadnych problemów psychiatrycznych.

Zauważył , że artyści, których nazwiska znalazły się w tej edycji, byli wielcy nie z powodu swoich chorób, ale pomimo nich, a raczej dlatego, że potrafili je wykorzystać w swoim procesie twórczym .

Neurobiolog wyjaśnił, że istnieją pewne schorzenia neurologiczne, takie jak synestezja — zjawisko, w którym stymulacja jednego zmysłu wywołuje doznania w innym — które mogą wzmacniać procesy twórcze.

„Synestezja nie jest chorobą; to stan neurologiczny, w którym jeden zmysł aktywuje inne. Są ludzie, którzy „widzą” muzykę lub uważają, że pewne liczby, słowa lub kolory wywołują smaki. Ten typ stanu jest znacznie bardziej rozpowszechniony u osób kreatywnych. To stan hiperłączności, wysoki poziom neuroplastyczności, który może sprzyjać kreatywności. Ale to nie oznacza, że ​​jeśli ktoś jest synestetyczny, będzie kreatywny, ani że ktoś, kto go nie ma, nie będzie kreatywny” – wyjaśnił.

Dyscyplina

W „Mentes genial” (Genialne umysły) De la Piedra skupia się na podejściu, w którym wrażliwość, środowisko, stała praktyka, a nawet genetyka kształtują kreatywność. Na podstawie analizowanych przypadków malarzy, muzyków i pisarzy odkrył wspólny wzorzec: dyscyplinę.

▲ Brilliant Minds , książka autorstwa neurobiologa Mario de la Piedry, próbuje obalić mit udręczonego geniusza, za jakiego uważa się często artystów takich jak Dostojewski, przedstawionych na tym obrazie autorstwa Wasilija Perowa w 1872 r. Zdjęcie: Wikimedia Commons

Chociaż każdy ma zupełnie inny sposób pracy i rozumienia procesu twórczego, myślę, że schemat, który znalazłem, to energia do podążania za swoimi obsesjami. Nie ma wielkiej iskry geniuszu, ale jest stała praca , zauważył.

Wśród najbardziej istotnych ustaleń w tym tomie autor wymienił przypadek Fridy Kahlo — trudny do omówienia ze względu na komercyjną nadmierną eksploatację jej wizerunku. Oprócz bólu, który jest często podkreślany, znalazł szczególne skupienie na jej odporności jako biologicznym i emocjonalnym kluczu.

Używa swojej sztuki, aby eksplorować ból, ale także wyrażać odporność jako biologiczny mechanizm podtrzymywania tej neuropsychologicznej stabilności. Odporność jest normalna u ludzi; w rzeczywistości jest powszechna.

Rozdział o sztuce Wixáriki, psychodelikach i odmiennych stanach świadomości również był godny uwagi. Bardzo interesujące było zgłębianie sztuki tubylczej, ich sposobów myślenia, kosmogonii, a zwłaszcza ich relacji z substancjami psychoaktywnymi. Zawsze pojawia się pytanie, czy psychodeliki, takie jak grzyby, pejotl lub LSD, mają jakikolwiek związek ze sztuką i filozofią .

De la Piedra uwzględnił w swoich pracach sztukę Huichol , aby zerwać z hegemonicznymi polami kulturowymi i pokazać, że fascynująca sztuka powstawała tutaj i we wszystkich innych sferach .

Poruszyła również przypadki Leonory Carrington i Remedios Varo oraz ich podejście do surrealizmu, snów i podświadomości.

„Ta książka opowiada o tym, co mnie zadziwia. Mam nadzieję, że ludzie również będą nią zainteresowani, czy to poprzez sztukę, czy naukę. Chcą wiedzieć, jak działa mózg, jak odnosi się do innych obszarów”.

To, że istnieje coś takiego jak mózg, ważący 1300 gramów, ale mający więcej połączeń między neuronami niż gwiazdy w Drodze Mlecznej i generujący myśli, kolory, smaki i emocje, dla mnie graniczy z magią - podsumował.