Ogólnopolski Dzień Osób Dializowanych: 4,7 mln Polaków z PChN, tylko 5 proc. zdiagnozowanych
Skala jest ogromna, a świadomość wciąż zbyt niska. W Polsce przewlekła choroba nerek może dotyczyć nawet 4,5–4,7 mln osób, z czego rozpoznanie ma jedynie kilka procent. Tegoroczne obchody Ogólnopolskiego Dnia Osób Dializowanych w Zabrzu wyraźnie przesuwają akcent na edukację dzieci i ich rodzin. To ma być impuls do wcześniejszego wykrywania choroby i odciążenia nefrologii w przyszłości. Obecnie diagnozowanych jest około 5% chorych to liczba, która pokazuje, jak wiele mamy do zrobienia w profilaktyce i dostępie do prostych badań przesiewowych. Zawodzi wczesne wykrywanie, bo nerki „nie bolą”, a pierwsze objawy bywają nieswoiste.
Podczas śląskich obchodów w Zabrzu organizatorzy skupili się na tym, by uczyć najmłodszych i ich opiekunów, jak dbać o nerki na co dzień: od ruchu i diety, po unikanie odwodnienia i nadużywania leków przeciwbólowych. Wydarzeniu towarzyszyły działania informacyjne o tym, jakie objawy powinny skłonić do wizyty u lekarza rodzinnego i jakie badania wykonać w pierwszej kolejności: podstawowe badanie moczu, kreatynina i eGFR można zlecić w ramach POZ. To dzień edukacji, a nie tylko symboliczne święto, właśnie po to, by zmniejszyć liczbę osób trafiających do nefrologa dopiero wtedy, gdy potrzebują dializoterapii.
Dane przywoływane przy okazji obchodów są jednoznaczne: przewlekła choroba nerek może dotyczyć 4,5–4,7 mln Polaków, a według szacunków rozpoznanie ma jedynie około 5% chorych. Najczęściej zawodzi wczesne wykrywanie, bo nerki „nie bolą”, a pierwsze objawy bywają nieswoiste. Dlatego eksperci stale apelują o włączenie prostych badań nerkowych do rutynowych bilansów zdrowia u osób z grup ryzyka m.in. z nadciśnieniem, cukrzycą, otyłością i chorobami sercowo-naczyniowymi.
Zobacz także:
Lekarze od lat ostrzegają, że pacjenci zbyt często trafiają do specjalisty za późno, już w okresie schyłkowej niewydolności nerek.
Leczenie nerkozastępcze dzieci jest terapią wymagającą wsparcia szeregu specjalistów. Kładziemy również nacisk na współpracę z rodzicami, opiekunami naszych pacjentów. Im rodzic jest lepiej wyedukowany, tym sprawniej przebiega leczenie. Jeżeli pacjent trafi pod opiekę nefrologa odpowiednio wcześnie, jest szansa na opóźnienie rozpoczęcia dializ, dzięki tzw. nefroprotekcji. Z kolei dzieci leczone już dializami, staramy się jak najszybciej przygotować i zakwalifikować do transplantacji nerki - mówi Dr n.med. Elżbieta Trembecka-Dubel, Adiunkt Katedry i Kliniki Pediatrii, ŚUM w Katowicach
Jak przypomina dr n. med. Wojciech Marcinkowski, dyrektor medyczny Fresenius Nephrocare Polska:
Wśród chorych dializowanych późno trafiających do nefrologa śmiertelność jest znamiennie statystycznie wyższa.
To argument za powszechną edukacją i koordynacją opieki nefrologicznej, tak aby osoby z nieprawidłowymi wynikami badań miały szybki dostęp do poradni i precyzyjnej diagnostyki.
Według danych Rejestru Leczenia Nerkozastępczego Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego pod koniec ubiegłego roku w Polsce dializowano prawie 21 tys. pacjentów i liczba ta systematycznie rośnie. Główne przyczyny to choroby cywilizacyjne, przede wszystkim cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, które najczęściej stoją u podstaw przewlekłej choroby nerek. Podstawową metodą leczenia schyłkowej niewydolności nerek pozostaje hemodializa, z której korzysta zdecydowana większość chorych. Każdy zabieg trwa około czterech godzin i musi być wykonywany trzy razy w tygodniu to ogromne obciążenie dla pacjentów i ich rodzin, logistycznie i emocjonalnie.
W przypadku schyłkowej choroby nerek pacjent ma zasadniczo dwa scenariusze leczenia. Jednym z nich jest przeszczep nerki, drugim dializoterapia. W zeszłym roku przeszczep nerki otrzymało prawie 1.000 pacjentów co oczywiście cieszy, ale jest to zaledwie 3,8% ogółu hemodializowanych. Dlatego cały czas najważniejszą metodą leczenia pozostaje dializa (otrzewnowa i hemodializa). Hemodializa to metoda, która przy optymalnym dostępie naczyniowym, przestrzeganiu zaleceń lekarskich i utrzymaniu odpowiedniej diety pozwala pacjentom prowadzić normalne życie. Z dializą można żyć długo i normalnie funkcjonować. Najdłużej dializowani pacjenci są leczeni ponad 30 lat - mówi Wojciech Marcinkowski, Dyrektor Medyczny Fresenius NephroCare Polska.
System dializ w Polsce obejmuje wyspecjalizowane stacje i oddziały nefrologiczne, ale jak podkreślają eksperci to ostatnie ogniwo ścieżki opieki.
W tym roku obchodziliśmy 80 lat od pierwszej hemodializy. Mimo, że w Polsce dializy są dostępne dla wszystkich potrzebujących, wciąż wiele pozostaje do zrobienia w zakresie jakości życia osób dializowanych oraz edukacji społeczeństwa - przekonuje Prof. Rajmund Michalski, Prezes OSMN
Największy potencjał poprawy wyników leczenia leży wcześniej: w POZ i medycynie pracy, w poradniach diabetologicznych i kardiologicznych, a także w edukacji szkolnej i rodzinnej. Właśnie dlatego śląskie obchody Ogólnopolskiego Dnia Osób Dializowanych położyły nacisk na profilaktykę, styl życia i szybkie reagowanie na nieprawidłowości w podstawowych badaniach.
Zobacz także:
Jeśli kampanie edukacyjne mają realnie zmniejszyć liczbę pacjentów zbyt późno zdiagnozowanych, muszą iść w parze z łatwym dostępem do badań i jasną ścieżką kierowania do nefrologa. W praktyce oznacza to systemowe przypomnienia w IKP i POZ, współpracę z poradniami diabetologicznymi i kardiologicznymi, oraz regularne akcje edukacyjne w regionach o wysokim obciążeniu chorobami nerek.
Źródło: katowice.tvp.pl/materiały prasowe/DD Aktualizacja: 08/11/2025 15:30
politykazdrowotna
