Als Renato autistisch is, wat is dan de wereld?

Ik ontmoette een vijfjarig jongetje waar mijn tweejarige dochter dol op was. Hij rende rond in het park en de andere kinderen achtervolgden hem als een wild kat-en-muisspel. Maar deze keer was het helemaal geen spelletje: ze achtervolgden hem, schreeuwden heftig en gooiden stenen naar hem in een wanhopig zigzagpatroon. De eerste paar seconden dacht ik dat ze het deden omdat hij zwart was, wat me meteen alarmeerde. Ik besefte meteen dat dat niet helemaal klopte. Er was een andere motivatie, zij het net zo erg of erger.

Het was een groep van vier of vijf kinderen, iets ouder dan de weggelopen jongen, maar fysiek kleiner dan hij. Ik zag niet wie wat begon, want totdat ik de "achtervolging" zag, speelde ik in het gras met Madalena, mijn dochter, die water uit een emmer in een plas goot. De jongen, met zijn voeten over elkaar en zijn longen in zijn mond, kwam op ons af, keek naar Madalena en ging zonder verder oponthoud naast haar zitten, als iemand die gevonden heeft wat hij zocht. Ik keek de achtervolgende jongens woedend aan, en net toen ik iets tegen ze wilde zeggen, renden ze weg en riepen: "Kom niet terug, laatkomer!"

Ik keek naar de achtervolgde jongen, die nu vlakbij was, en zag dat zijn arm, naast volledig bedekt met vuil, ook bedekt was met krassen die nog steeds bloedden. Ik vroeg hem of hij hulp wilde en of zijn ouders in de buurt waren, direct nadat Madalena hem instinctief de emmer water had aangeboden: misschien had ze ook de slechte toestand van de jongen opgemerkt, want vreemd genoeg huilde hij niet eens. Sterker nog, hij toonde geen enkele emotie die bij zo'n situatie paste. Geconfronteerd met de stilte en apathie van de jongen, die ik toeschreef aan de angst die de andere idiote kinderen veroorzaakten, hervatte ik mijn poging tot communicatie: "Hoe heet je?" En, terwijl de vraag nog steeds in de trant van een bezorgd verhoor was, kwam er een vrouw aanrennen die bij aankomst mij of Madalena niet had opgemerkt, vanuit de ene kant van het park en smeekte: "Renato, dat mag je niet doen! Mensen worden bang van je en behandelen je slecht! Doe dat alsjeblieft nooit meer!" Renato was de naam van de jongen die gewond raakte en werd achtervolgd door de andere kinderen, die vervolgens als groep teruggingen naar de glijbaan, blij en tevreden met elkaar. Ik raakte steeds meer van streek door dit alles, en Madalena bleef proberen de jongen er eens en voor altijd van te overtuigen het water te accepteren dat hij altijd had geweigerd.

"Renato spreekt niet. Hij is autistisch op het zeer hoge spectrum! Sorry, we laten je met rust. Sorry!" Ik was een beetje van streek, sprakeloos, de vrouw probeerde hem haastig op te tillen, maar op datzelfde moment besloot de jongen, bijna wonderbaarlijk genoeg, Madalena's emmer aan te nemen. Hij keek naar haar gezicht en was volkomen kalm terwijl het vuil van de aarde van zijn huid wegvloeide in het uiteindelijk geaccepteerde water. Hij leek vredig, beschermd en kalm, zich wegwassend van een vreemde en gewelddadige wereld. Een paar minuten speelde hij met kiezels op de grond, terwijl de vrouw de wond op zijn arm schoonmaakte en vragen beantwoordde die elke mens-gehumaniseerde persoon zich in zulke onverwachte omstandigheden moet stellen: Gaat hij naar school? Hoe komt hij daar? Hoe ziet het eruit voor zijn ouders? Kan iemand helpen? En andere vragen die de nu vrouw, en niet langer gewoon een vrouw, beantwoordde tussen grimassen van glimlachen die in werkelijkheid eeuwige, vermomde tranen zijn.

De vrouw sloot haar uitleg af met de mededeling dat Renato in september naar school zou gaan, zonder speciaal onderwijs, naast de 'normale' kinderen, precies degenen die hem enkele minuten daarvoor nog hadden lastiggevallen. Ze was bang en dacht dat alles mis kon gaan. Ze beledigden hem hevig, vielen hem aan en behandelden hem alsof hij een stil, vleselijk object was. Renato was alles voor haar, terwijl alles om hen heen, altijd met z'n tweeën, gewelddadig was tegen Renato. Tranen welden op in mijn ogen toen de vrouw, misschien vanwege mijn machteloze schaamte in de mensheid, besloot te stoppen met huilen en met overtuiging zei: "Maar je bent sterk, toch, Renato?" En Renato, die niet antwoordde en de vraag ook niet leek te begrijpen, keek naar Madalena, mijn tweejarige dochter, en stond op. Hij leek haar met zijn ogen te bedanken terwijl hij, zonder duidelijke reden, de vrouw dit keer dichter naar een fontein in het park trok.

De jongen wist dat mijn Madalena niet zomaar een Madalena was. En ik wist dat ik iets moest doen. Ik liep naar de achtervolgende jongens, Renato's toekomstige klasgenoten, en zei: "Hé, dronkaards, weten jullie wie de vader van die jongen daar is? Ja! Dat klopt! Hij is de zakkenvuller! Wees voorzichtig met wat je daar buiten doet: je komt daar weer terecht en dan is er geen lol meer aan!! Begrepen!?" Toen nam ik afscheid van de glijbaan, een schurk met een volle ziel, met een gevoel van missie volbracht. Direct daarna hield ik Madalena dicht tegen me aan, in een omhelzing die alleen troost biedt aan degene die hem geeft, en ik wenste dat ze altijd maar een simpele Madalena zou zijn, zoals de honderden, of duizenden, of miljarden anderen, en niets meer... Echte mensen lijden enorm in een steeds minder menselijke wereld! Misschien staan ze daarom wel duidelijk op de rand van uitsterven. Of zelfs al uitgestorven! Ik weet het niet. Ik weet dat Renato me kracht heeft gegeven. Het is allemaal voor hem en voor hen die nooit het voorrecht hebben gehad, en ook nooit zullen krijgen, om een stem te hebben! Alles! Rechtvaardigheid, waarheid, het dagelijks leven, de toekomst, alles!

Die jongen, met zijn kleine mond maar een gigantisch hart, verdient het dat dit verhaal bekend wordt. Diep in ons huist immers een oneindig aantal Renato's. Vervolgd en beledigd, op zoek naar hun eeuwige Madalena, die maar één naam heeft: liefde!

PS: wees voorzichtig, dronkaards, de zakkenvuller is er!