De actie die wetenschappers verraste: haaien delen hun voedsel

Er zijn meer dan 500 haaiensoorten bekend, en veel van deze reuzenvissen zijn roofdieren in plaats van aaseters, vooral die welke in de oceaan voorkomen. Grote witte haaien (Carcharodon carcharias) vallen hun prooi van onderaf aan, en zelfs haaien in de kustgebieden, zoals rifhaaien, staan ​​erom bekend hun prooi in kleine spleten te jagen om ze op te eten. De meeste haaien halen echter slechts een klein deel van hun dieet uit het eten van reeds dode dieren. Deze over het algemeen solitaire roofdieren eten soms in groepen aaseters.

In een nieuw artikel, gepubliceerd in Frontiers in Fish Science, beschrijft een onderzoeksteam van de Universiteit van Hawaï in Manoa een ongewone gebeurtenis waarbij ze samenkwamen om zich te voeden met het ontbindende karkas van een onbekend dier.

"Voor zover wij weten is dit de eerste studie die haaien en oceanische witpunthaaien gelijktijdig en vreedzaam op een karkas laat zien", aldus Molly Scott, een van de auteurs van de studie, zoals gerapporteerd door Popular Science Turkish. "Deze soorten worden zelden samen in de natuur gezien, omdat de habitats waarin ze leven enorm verschillen."

Ongebruikelijke groepsvoeding

De oceanische witpunthaai (Carcharhinus longimanus) is een sterk migrerende en bedreigde haaiensoort. Ze worden gemiddeld 2 meter lang en brengen het grootste deel van hun tijd alleen in de oceaan door. Hun voorkeurshabitat in de open oceaan maakt ze lastig te bestuderen voor biologen, maar ze verzamelen zich in het voorjaar en de zomer rond Big Island, vlakbij Hawaï.

Tijgerhaaien (Galeocerdo cuvier) zijn iets groter, zo'n 3 tot 4 meter lang. Ze leven ook vaker aan de kust en verlaten hun leefgebied zelden; ze leven het hele jaar door in de wateren rond Big Island.

"Het is ongelooflijk zeldzaam dat deze twee soorten elkaar in ruimte en tijd overlappen", zegt Scott.

In april 2024 zag een toeristenboot een ernstig ontbonden karkas op ongeveer 10 km van de westkust van Big Island. Getuigen op de boot observeerden de voedering 8,5 uur lang en spotten minstens negen oceanische witpunthaaien en vijf tijgerhaaien.

"Ondanks dat tot wel twaalf haaien zich met tussenpozen tegoed deden aan een zeer klein, sterk ontbonden karkas, hebben we geen enkele intraspecifieke of interspecifieke agressie waargenomen", aldus Scott. "Dit verraste me; ik had wel wat agressief gedrag verwacht als zoveel haaien zich rond zo'n klein karkas probeerden te voeden. Maar alle individuen leken hun plaats in de sociale hiërarchie te kennen."

Problemen met de grootte

Tijgerhaaien waren de meest dominante soort in deze groep aaseters, waarschijnlijk vanwege hun grotere formaat. Alle andere tijgerhaaien (behalve een klein vrouwtje) en de twee grootste oceanische witpunthaaien werden vaker direct op het karkas gezien.

Kleinere haaien blijven vaak onder water en voeden zich met drijvende stukken vlees. Onderzoekers denken dat deze haaien juist worden aangetrokken door het afval en braaksel van grotere tijgerhaaien.

Er kunnen daarnaast nog andere redenen zijn waarom haaien hun eerste hap nemen.

"Sommige individuen, zoals de vrouwelijke tijgerhaai, zijn mogelijk terughoudender en minder brutaal, waarschijnlijk vanwege hun grootte. Bovendien voelde ze zich misschien niet welkom om actie te ondernemen, omdat andere haaien hun voedingshiërarchie al hadden vastgesteld voordat de vrouwelijke tijgerhaai arriveerde", legt Scott uit.

Frisse perspectieven

Een beperking van deze studie is dat het veel voorkomt in stromende wateren. Het karkas kon de volgende dag niet worden gevonden, dus het onderzoek werd over een korte periode uitgevoerd. Het team is echter van mening dat, gezien de omvang van het karkas en het aantal aanwezige haaien, de studie nieuwe inzichten kan opleveren in de relaties en sociale interacties tussen haaiensoorten die normaal gesproken niet in hetzelfde water leven.

De bevindingen bieden mogelijk ook een nieuw perspectief op de vraag of haaien inderdaad de hersenloze kannibalen zijn waar wij mensen voor worden aangezien.

"Er waren constant twee tot drie mensen in het water die meer dan twaalf haaien filmden die aan het eten waren", concludeert Scott. "Geen van de fotografen meldde dat ze angstaanjagende, agressieve of schadelijke interacties tussen de haaien hadden gezien. Hopelijk biedt dit een nieuw perspectief dat haaien niet de mensenetende roofdieren zijn die ze lijken te zijn."