Yeni strateji, eski zorluklar. Hükümet, işletmeler için iddialı bir hedef belirliyor.

• Polonya Fonları ve Bölgesel Politika Bakanlığı, hükümetin internet sitesinde ülkenin orta vadeli kalkınma stratejisinin taslağı olan "2035'e Kadar Polonya Kalkınma Stratejisi"ni yayınladı.
• Bu belge genel hatlarıyla üç konuyu ele almaktadır: ekonomik rekabet, sosyal ve bölgesel uyum ve ulusal güvenlik.
• Küresel İnovasyon Endeksi'nde 40. sırada yer alan Polonya, "gelişme düzeyine göre beklentilerin altında performans gösteren" bir ülke olarak tanımlanıyor.

Kalkınma Fonları ve Bölgesel Politika Bakanlığı , hükümetin internet sitesinde ülkenin orta vadeli kalkınma stratejisinin taslağını yayınladı - " 2035'e Kadar Polonya Kalkınma Stratejisi. " Bu belge genel hatlarıyla üç konuyu özetliyor: ekonomik rekabet gücü, sosyal ve bölgesel uyum ve ulusal güvenlik.

Ekonomiye yönelik öneriler bölümü, öncelikle ekonomimizdeki inovasyon seviyesinin hâlâ düşük olmasıyla ilgili ikilemleri ele almaktadır. Polonya, Küresel İnovasyon Endeksi'nde 40. sırada yer almakta ve "gelişme düzeyine göre beklentilerin altında performans gösteren" bir ülke olarak tanımlanmaktadır.

Uzmanlar, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler arasındaki düşük inovasyon seviyesine dikkat çekti. Polonya, son yirmi yılda ihracatçı konumunu güçlendirdi. 2023 yılında, Polonya'nın küresel mal ihracatındaki payı yaklaşık %1,5'e ulaştı ; bu, 21. yüzyılın başına göre neredeyse üç kat daha yüksek. Polonya Kalkınma Fonu'nun (PFR) verilerine göre, Polonya, en büyük küresel ihracatçılar sıralamasında 2001 yılına kıyasla 10 sıra yükselerek 32. sıradan 22. sıraya yükseldi. Ancak bu sonuç, esas olarak düşük veya orta düzeyde teknolojik ilerlemeye sahip malları ifade ediyor.

Polonya ekonomik yapısını değiştirmez ve teknolojik gelişime odaklanmazsa 2028 yılından itibaren yıllık GSYH büyümesi %2 eşiğini geçemeyecek.

Bilgi ve teknolojiye dayalı bir model oluşturmada Polonya ekonomisinin avantajları

Polonya ekonomisi, diğer ülkelere kıyasla oldukça çeşitlendirilmiştir. Bu, üretimin birden fazla sektörü kapsadığı ve bir sektörde kriz yaşanması durumunda diğerlerinde adaptasyon imkânı bulunduğu anlamına gelir. En büyük üç sektör, Polonya'nın ihracatının %35'ini oluşturmaktadır. Karşılaştırıldığında, bu rakam Çek Cumhuriyeti'nde %55, Slovakya'da %50 ve Almanya'da %42'dir (Ekonomik Karmaşıklık Gözlemevi'nden alınan veriler).

Polonya ekonomisi, tüketici tercihlerinde önemli dalgalanmaların yaşandığı Covid-19 pandemi krizi sırasında önemli bir direnç gösterdi . Bu dönemde Polonya ekonomisi, üretimini değişen koşullara hızla uyarlayarak bazı sektörlerde üretimi artırırken bazılarında azalttı. Sonuç olarak Polonya, 2020'de nispeten sığ bir durgunluk ve 2021'de güçlü bir toparlanma kaydetti.

Bu durum, ekonominin daha yüksek katma değerli üretim zincirlerine geçişi açısından da olumlu bir gelişmedir. Dar uzmanlık alanlarına sahip ekonomilerin yeni teknolojilere uyum sağlaması çok daha zordur.

Polonya'nın üstünlüğünü inşa edebileceği diğer önemli unsurlar ise makroekonomik istikrar ve yüksek insan sermayesidir.

Hükümetin taslak stratejisinde, "Polonya ekonomisinin hem kamu hem de özel sektör olmak üzere düşük borcuna özellikle dikkat edilmelidir. Avrupa Komisyonu tarafından izlenen 14 gösterge arasında, kamu ve özel borç seviyeleri yer alıyor ve sırasıyla GSYİH'nin %60'ı ve %133'ü gibi izin verilen eşikler bulunuyor. Her iki durumda da Polonya bu değerlerin altında kalıyor," ifadeleri yer alıyor.

Dönüşüm sürecinde Polonya, eğitimin kalitesini ve kapsamını önemli ölçüde iyileştirdi ve faydaları önümüzdeki on yıllar boyunca görülecek. Bu alanda Polonya, özellikle BT gibi alanlarda hizmet sektöründe güçlü bir konum edinmeyi başardı. Sonuç olarak, Polonya şu anda hizmet ticaretinde yüksek ve istikrarlı bir şekilde artan bir fazlaya sahip (2023'te GSYİH'nın %5,3'ü - NBP verileri).

Polonya ekonomisi, gelişimini engelleyen yapısal kusurlardan muzdariptir

Polonya'nın teknolojik gelişimini engelleyecek en önemli faktör işgücü sıkıntısı olacaktır. Polonya, 2010 yılında 24,6 milyonluk çalışma çağındaki nüfusa ulaşmıştır.

"2024 yılına gelindiğinde bu sayı yaklaşık 2 milyon azalmıştı. Şimdiye kadar bu düşüş, mesleki faaliyetlerdeki yüksek artışla telafi edilmişti ve bunun sonucunda ekonomide çalışan insan sayısı artıyordu. Ancak, zirve değerine 2023-2025 döneminde (yaklaşık 17,4 milyon) ulaşılmış olması ve bu işgücü arz rezervlerinin kademeli olarak azalması muhtemel. Çalışma çağındaki insan sayısı 2035 yılına kadar yaklaşık 1,5 milyon, 2050 yılına kadar ise yaklaşık 6 milyon daha azalacak. Bu nedenle, işgücü arzında bir düşüş kaçınılmaz görünüyor," diye okuyoruz hükümetin taslak stratejisinde.

Polonyalı şirketler, fabrikalarındaki üretim otomasyonunu artırarak çalışan sayısındaki düşüşten yararlanabilirler.

Polonya imalat sektöründe, 10.000 çalışan başına 78 endüstriyel robot düşmektedir. Bu oran, AB ortalamasından (219) önemli ölçüde düşük ve AB lideri Almanya'dan (429 - 2023 IFR verileri) beş kat daha düşüktür.

Polonya'nın kalkınmasını engelleyen bir diğer faktör de araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının sürekli düşük temposudur. Sektörün payı son yıllarda %0,5'ten %1,6'ya yükselmiş olsa da, %2,2 olan AB ortalamasının altında kalmaktadır. Polonya'nın karşı karşıya olduğu bir diğer yapısal sorun ise araştırma ticarileştirmesinin sürekli düşük seviyesidir. Ancak, inovasyon uygulayan şirketlerin yüzdesi, yapılan patent başvurularının sayısı ve yenilikçi mal ve hizmet satışları gibi sonuçlar açısından ülkemiz olumsuz bir tablo çizmektedir.