In Senegal is de beproeving van onvruchtbaarheid nog steeds alleen een last voor vrouwen

In Dakar, net als in andere regio's van Senegal, is onvruchtbaarheid een probleem voor de volksgezondheid, met cijfers die variëren afhankelijk van de studie en de bevolking. De beschikbare gegevens suggereren dat onvruchtbaarheid, zowel bij mannen als vrouwen, een aanzienlijk aantal stellen treft [ volgens gegevens van de WHO trof het probleem in 2023 wereldwijd 17,5% van de volwassen bevolking], en het onderwerp blijft vaak taboe.

Het is een stille, pijnlijke realiteit, die vrouwen vaak onterecht dragen. Medisch begeleide voortplanting (MAP) is een oplossing. Maar voorlopig is het voor de gemiddelde Senegalees onbereikbaar. "Ik kan geen miljoenen betalen om een ​​kind te krijgen. Ik kan het me niet veroorloven", zegt Abdou, koeltechnicus.

Geassisteerde voortplantingstechnologie omvat een reeks technieken die zijn ontworpen om individuen of stellen te helpen die moeite hebben met het op natuurlijke wijze verwekken van een kind. "De staat moet ons helpen met middelen, want geassisteerde voortplanting is momenteel voorbehouden aan de rijken", benadrukt Khalifa, een kinderloze lerares die in Yoff [ten noordwesten van Dakar] woont.

In dezelfde buurt woont de 40-jarige Abdou Aziz, die sinds zijn huwelijk in augustus 2021 kinderloos is gebleven. Na overleg met een uroloog werd vastgesteld dat zijn sperma te zwak was om vruchtbaar te zijn. Maar zijn familie, die niet op de hoogte was van het hele verhaal, bestempelde zijn vrouw Khady als onvruchtbaar.

"Op een gegeven moment was ik waardeloos in huis omdat ik geen kinderen heb. Maar ik kan niet iedereen vertellen dat mijn man een zwakke zaadproductie heeft", zegt Khady, geboren in 2003. Uiteindelijk ging het stel, verzwakt door ruzies over het uitblijven van kinderen, in maart 2024 uit elkaar.

Deze gevallen staan ​​niet op zichzelf. In de stille kamer van een kliniek in het centrum van Dakar houden Fatma en Abdou elkaars hand vast uit solidariteit. Zes jaar lang heeft geen enkel babygehuil de verwijtende stilte verbroken waarin het stel uiteindelijk piekert. Geen enkel kinderspeelgoed verstoort de onberispelijke orde die altijd in hun huis heerst.

Fatma herinnert zich nog goed haar slapeloze nachten waarin ze huilde onder de stigmatiserende blik van haar schoonmoeder. "Ik ga echt door een hel", zucht de 32-jarige, het trauma staat op haar gezicht gegrift. Ondanks het "begrip" van haar man, die haar door deze beproeving heen helpt, moet de computerwetenschapper de beschuldigende blik van een maatschappij die soms genadeloos is tegenover getrouwde stellen zonder kinderen, verdragen.

"Ik heb traditionele en moderne geneeskunde gecombineerd zonder succes. Ik heb regelmatig seks, drie tot vier keer per week. Maar ik heb nog nooit een miskraam gehad. De dokter zei dat het probleem bij mij ligt," zegt Fatma, die medelijden met zichzelf heeft.

Gevolgen: De huwelijksreis aan het begin van het huwelijk is geleidelijk aan een bittere geworden. "Mijn man steunt me nog steeds, maar hoe lang nog? Ik weet dat hij kinderen wil," maakt ze zich zorgen, met gebogen hoofd.

"Ik sta achter je," troost haar man Abdou, die nog steeds de hoop koestert om ooit vader te worden. "Het is God die geeft, niet de vrouw. Ze is ziek, maar ze heeft mijn steun. Ik ga haar hier doorheen helpen," benadrukt hij met de energie van wanhoop.

Astou, die in Liberté 6 [in het centrum van Dakar] woont, heeft daarentegen minder geluk. Ze is drie jaar getrouwd, maar haar schoonfamilie begint haar onder druk te zetten. Voor de 39-jarige vrouw slinkt de hoop op een kind nu de menopauze nadert. "Ik neem mijn medicijnen, maar het zijn de acties van mijn schoonfamilie die me dwarszitten", zegt ze bezorgd.

"Mijn schoonouders zeggen dat ' dama aye gaff' [in het Wolof: 'ik heb pech']. Mijn schoonmoeder maakt alleen maar beledigingen naar me en mijn schoonzussen laten geen gelegenheid voorbijgaan om me te kleineren vanwege mijn onvruchtbaarheid."

“Kortom, ze adviseerden mijn man om een ​​tweede vrouw te nemen, zonder mij te verstoten”, legt de vrouw uit, verscheurd door woede en walging.

Onder druk trouwde haar partner Moustapha met een tweede vrouw, die binnen drie maanden zwanger raakte.

"Sindsdien beschouwt mijn man me als een vod. Hij wil dat ik het huis uit ga, maar ik hou nog steeds van hem", maakt Astou zich zorgen, wiens relatie op een ramp uitdraait.

Onvruchtbaarheid, met zijn vele oorzaken, blijft relaties destabiliseren. Tussen moderne geneeskunde en voorouderlijke overtuigingen, tussen hoop en berusting, wachten duizenden stellen dagelijks op een wonder.