De jeugd van vandaag, de mantelzorgers van morgen: de toekomst van senioren

Ik ben jong, maar ik kan mijn ogen niet sluiten voor wat ik om me heen zie. Ik schrijf over ouder worden in Portugal omdat ik geloof dat dit een onderwerp is dat ons allemaal aangaat, ongeacht onze leeftijd. Omdat we vroeg of laat allemaal geroepen zijn om ouder te worden of om voor ouderen te zorgen. En als we nu niet beginnen met veranderen, riskeren we een stilte te bestendigen die levens en waardigheid kost.

Wat gebeurt er met een land waar steeds meer grootouders en steeds minder kleinkinderen zijn? Het antwoord kan niet simpelweg liggen in vertrouwen op de staat. In Portugal is vergrijzing al een onvermijdelijke realiteit, maar hoe we voor onze ouderen zorgen, zegt veel over de waarden die we willen behouden. We zijn een van de oudste landen van Europa, maar toch doen we alsof de tijd stilstaat, alsof de toekomst ons niets aangaat.

Meer dan 23% van de Portugese bevolking is momenteel 65 jaar of ouder. Velen wonen alleen en hebben een bescheiden pensioen dat nauwelijks de huur en medicijnen dekt. De wachtlijsten voor zorg zijn lang en mantelzorgers, vaak toegewijde familieleden, staan voor enorme uitdagingen, zonder de ondersteuning die ze verdienen.

We moeten erkennen dat de basis van zorg familie en gemeenschap is. Binnen deze basis wordt ware solidariteit opgebouwd, de steun die de staat niet volledig kan en mag vervangen. Tegelijkertijd bestaan er overheidsprogramma's en -financiering, maar deze moeten beter georganiseerd, effectiever en minder bureaucratisch zijn.

In 2022 meldde het Rode Kruis een geval van een oudere vrouw die om gezelschap belde. Ze had geen medicijnen of eten nodig, alleen iemand om mee te praten. In een ander geval woonde een 84-jarige vrouw in een gebouw zonder lift en kon ze haar huis niet meer uit. Deze gevallen laten zien dat sociale desintegratie en vervreemding binnen het gezin problemen zijn die we serieus moeten aanpakken.

Ouder worden is geen tragedie. De echte tragedie is ouder worden in een land dat zijn fundamentele waarden niet waardeert: respect voor familie, persoonlijke verantwoordelijkheid en zorg voor onze dierbaren. Waardigheid gaat niet verloren met de leeftijd, laat staan met generatiescheiding.

Het is dringend noodzakelijk dat we ouder worden zien als een fase met waarde, een eigen stem en rechten. We hebben een geïntegreerd overheidsbeleid nodig, jazeker, maar ook een hernieuwde verbinding met de waarden die gezinnen en gemeenschappen verenigen. Meer thuisondersteuning, betere woningen, structuren die isolatie voorkomen, jazeker, maar ook een samenleving die zich verzoent met het belang van de familierol.

Uiteindelijk betekent zorgen voor onze ouderen zorgen voor onszelf, voor onze geschiedenis, onze wortels, voor wie we zijn. Het betekent in de ogen kijken van degenen die in dit land hebben geleefd, ervan hebben gehouden, hebben gewerkt en het hebben opgebouwd, en erkennen dat ze meer verdienen dan eenzaamheid of verlating. Het betekent hun hand vasthouden wanneer de weg moeilijk wordt, en ervoor zorgen dat het laatste hoofdstuk van hun leven met waardigheid, liefde en respect wordt geschreven.

Want uiteindelijk zijn we allemaal verantwoordelijk voor de herinnering die we willen achterlaten voor degenen die na ons komen. Zorgen voor onze ouderen is een plicht die de ziel van een natie definieert.

Wie het zijne vergeet, vergeet zichzelf.